Naastenliefde en verdraagzaamheid zijn geen Christelijke waarden

Alsof Jezus de universele patenthouder is van naastenliefde, respect en verdraagzaamheid. En dat zonder zijn wijze woorden en zijn alles overstralend morele licht we nog altijd de brute barbaren zouden zijn uit de donkere tijden van voor 30 na Christus.

Ook Amanda Kluveld haalt dit afgezaagde denkbeeld weer aan. In haar column voor de Volkskrant zegt ze dat ‘de Bijbel en christelijke waarden niet moeten worden weggemoffeld en essentieel zijn voor onze cultuur’, en dat ‘christenen essentiële schatbewaarders van onze beschaving zijn.’

Naastenliefde en verdraagzaamheid zijn geen Christelijke waarden. Het zijn menselijke waarden. Vele eeuwen voor Christus spraken Boeddha, Confucius en Mencius over morele waarden waar Jezus nog voor in de leer zou kunnen gaan. Mensius bijvoorbeeld beschreef, ontleedde en stelde moreel gedrag in zodanige vraag dat zelfs een moraalwetenschapper van vandaag er nog bruikbare inzichten kan uithalen.

Bovendien is moraliteit niet louter iets cultureels, iets dat door een messias, goeroe of een stel geboden ingepeperd moet worden. Goedheid zit in de mens. Letterlijk. Neurowetenschappers hebben hersengebieden gevonden die verantwoordelijk zijn voor onze morele gevoelens en gedachten. Veel van deze hersengebieden vindt men ook terug in andere diersoorten. Zelfs bij ratten. Neem bijvoorbeeld een experiment waarbij twee ratten apart in een kooi zitten. Wanneer de ene rat aan een hendeltje trekt om voedsel te krijgen, dan wordt de rat in de kooi ernaast geëlektrocuteerd. De rat weigert nog aan het hendeltje te trekken en hongert zichzelf uit. Als deze rat over geen moraliteit beschikte, dan zou ze ongestoord aan het hendeltje blijven trekken.

Uiteraard speelt cultuur een rol bij moraliteit. Maar het goede zit al in de mens, voorgeprogrammeerd in onze hersenen, en kan vervolgens verder via cultuur verfijnd of afgestompt worden.

Twee keer strijken christenen de eer op: ze negeren alle wijzen die al vele eeuwen voor Jezus naastenliefde en broederschap promootten en nastreefden, en ze vergeten dat Moeder Natuur al een flinke dosis naastenliefde en verdraagzaamheid in onze hersenen stopte. Zonder spiegelneuronen of een goed werkende insulaire hersenschors zou men nog eens niet weten hoe ‘naastenliefde’ en ‘mededogen’ zouden moeten aanvoelen.