Nederland is een B-bestemming

De laatste week is er op allerlei manieren veel aandacht voor kwesties rond immigratie. De overheid wil nieuw- en oudkomers zelf laten betalen voor de verplichte inburgeringscursussen wat ze een schuld van duizenden euro’s kan opleveren. Detentiecentra voor asielzoekers stromen ineens vol met ama’s. En zo waren er nog meer thema’s.

In de reacties op zulke berichten kom je vaak de impliciete aanname tegen dat de hele wereld wel in Nederland zou willen wonen. Die gedachte is een uitvloeisel van de manier waarop wij in Nederland al meer dan een eeuw onze nationale trots vorm geven. Wij definiëren onszelf graag als een klein (kikker)landje, maar we vinden ondanks alle kritiek wel dat we het heel goed voor elkaar hebben met z’n allen. Eigenlijk beter dan elders. In wat nu volgt wil ik op geen enkele manier positie kiezen in het debat over het openen en sluiten van onze grenzen of welke maatregel dan ook om de komst van immigranten te bevorderen dan wel te beperken. Daar gaat het niet om. Het gaat er om een misverstand weg te nemen, namelijk dat men elders in de wereld ook denkt dat we het in Nederland zo goed voor elkaar hebben, dat ons land glimt als een schitterende diamant in de kroon van onze geëerbiedigde koningin en dat ons land een migrantenmagneet is.

Dit nu is geensdeels het geval. Nederland is in andere werelddelen in het algemeen een vrij onbekend land, waarvan men hoogstens de voetbalprestaties kent en vaak niet eens het verhaal over onze dijken en dat de aarde door God is geschapen maar Nederland door de Nederlanders en dat soort dingen meer.

Eens vroeg iemand me vlak buiten de bebouwde kom van Vigan: “Holland, is that South of Sidney?” Vigan is de hoofdstad van Ilocos Sur en alleen wie nu meteen weet waar je het zoeken moet, mag dat een domme vraag vinden.

Buiten Europa geldt Nederland als een B-bestemming. Wil je toeristen hier naar toe krijgen, dan is er maar een mogelijkheid: touroperators ervan overtuigen dat het een goed idee is om ook Amsterdam en andere attracties van Nederland op te nemen in hun pan-continentale package deal. Parijs, Londen en Rome zijn A-bestemmingen, Nederland blijft een B-bestemming. Daar maak je geen reis voor, hoogstens een omweg.

Dit nu geldt ook voor de migranten die hun arme landen verlaten op zoek naar een land met betere toekomstkansen. De Verenigde Staten blijven hoe dan ook het beloofde land met Canada als goede tweede. Frankijk en het Verenigd Koninkrijk scoren ook hoog. Maar Nederland blijft een B-bestemming. Als een reis naar de A-bestemming onmogelijk blijft – bijvoorbeeld omdat de mensensmokkmelaars te hoge tarieven vragen – dan kán Nederland in beeld komen. Dat is tenslotte beter dan niets. Of liever gezegd: Het kan er mee door. Maar het nieuwe Jeruzalem, the shining city on the hill, het beloofde land dat zijn en blijven de Verenigde Staten. En geloof mij, mensen denken eerder aan Londen of Parijs dan aan Groningen en Enschede als het om een vertrek naar Europa gaat.

Dit feit speelt in het publieke debat nauwelijks een rol, niet als het gaat om de ongewenste immigratie van de slecht opgeleide mensen die door Marc Rutte als kanslozen worden aangeduid en niet met betrekking tot de gewenste immigranten, die wij hard nodig hebben bijvoorbeeld om aan de technische universiteiten het beta-onderzoek gaande te houden.

Het besef dat wij slechts het zoveelste alternatief zijn voor het echte beloofde land, kan ons helpen bij het vorm geven aan een realistisch vreemdelingenbeleid dat niet is gebaseerd op allerlei traditionele aannames.