Niet alleen naar pillen grijpen bij ADHD

Ivan Wolffers schrijft elke dag een gezond weetje, gebaseerd op onderzoeken met merkwaardige en soms ongelofelijke uitkomsten. Door de weetjes van Wolffers leer je van alles over bijvoorbeeld verschillende ziektes, medicijngebruik en gezond afvallen, maar ook over de vaak komische verschillen tussen mannen en vrouwen.

Negentig procent van de kinderartsen die ADHD bij een kind vaststellen houdt zich niet aan de richtlijnen voor behandeling die opgesteld werden door de Amerikaanse Organisatie van kinderartsen (AAP). Nu is er enerzijds onder artsen (wereldwijd) een weerzin ontstaan over protocollen en richtlijnen. Artsen hebben geen behoefte zich te laten ringeloren door bureaucraten ten aanzien van hoe ze hun patiënten behandelen. Anderzijds zijn die richtlijnen ontwikkeld door kinderartsen zelf en niet om kosten te beheersen, maar vanwege het belang van het kind. Daarom is het niet volledig duidelijk waarom dit gebeurt.

Trouwens, in Amerika? Wat heeft dat met Nederland te maken? In Nederland is de situatie niet veel anders. Ook in Nederland is een scherpe toename te zien in gebruik van het voorschrijven van medicijnen voor behandeling van psychische problemen bij kinderen in het algemeen, onder andere door huisartsen. Wie daar meer over wil weten verwijs ik naar een reportage van het EO-programma De Vijfde Dag over gebruik antidepressiva door kinderen, die op 8 mei wordt uitgezonden.

Hoe komt het dat er toch altijd zoveel rumoer is rond ADHD en rond het voorschrijven van psychofarmaca aan kinderen? Allereerst is er een toename van het aantal kinderen met psychiatrische problematiek en eigenlijk staan samenleving, ouders en de zorg met de handen in het haar voor wat betreft preventie en behandeling. Goede behandeling van ADHD bijvoorbeeld houdt in dat kinderen beter begeleid worden en dat ze meer structuur krijgen aangeboden. Daarbij kan gebruik van een medicijn zoals ritalin gedurende een beperkte tijd helpen. Je zou het niet op je 8ste moeten beginnen slikken en er op je 30ste nog steeds niet van af zijn. Dan is er met de zorg iets verkeerd gegaan.

Voor goede behandeling van depressies geldt eigenlijk het zelfde. Daar zou nog meer terughoudendheid rond medicijngebruik moeten worden betracht vanwege de ongunstige verhouding tussen voor- en nadelen van medicijngebruik.

Het idee dat pillen altijd de beste oplossing bieden zal er wel iets mee te maken hebben, maar het is het niet alleen. Er zouden bij een toename van kinderen met psychiatrische problematiek ook hulpverleners getraind moeten worden goede begeleiding te geven. En als protocollen ergens een probleem vormen dan is het niet omdat er restricties worden geadviseerd op medicijnen, maar op betere hulp. Jongeren met depressie die 18 worden en het goed doen bij de kinderpoli door gesprekken en begeleiding, zouden op hun verjaardagen niet ineens naar de volwassen psychiater moeten die alleen maar medicijnen voorschrijft omdat het goedkoper is. Als je als ouder verteld wordt dat je bij problemen met het medicijn direct op moet bellen naar een psychiater die er vaak niet blijkt te zijn, waarna je hoort dat je teruggebeld wordt, hetgeen nooit gebeurt, voel je je op zijn minste gezegd in de steek gelaten.

Maar belangrijker lijkt me het volgende: een kind dat een psychiatrische aandoening heeft, heeft dat niet omdat er iets niet klopt in zijn hoofd. Mogelijk is er zekere aanleg, maar die voert tot klachten door de omgeving waarin het kind functioneert. Kinderen leven niet in een reageerbuis (wij zijn ons brein) maar in een echte wereld van waaruit ze prikkels krijgen die kinderen voortdurende uitdagen. Goede behandeling begint op dat punt, op tijd en betrekt de omgeving erbij.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Het vorige weetje: De kracht van onzekerheid

Het nieuwe boek van Ivan Wolffers is: Het gezonde lifestyleboek