Nog lange weg te gaan voor Klimaatakkoord

En weer zijn kleine stapjes gezet naar een wereldakkoord om klimaatverandering nu echt tegen te gaan. Doha’s resultaat is zeer bescheiden: de regels voor Kyoto-2 zijn besproken, zodat ongeveer 15% van de totale uitstoot van broeikasgassen is gereguleerd voor de komende 8 jaar. Ook is nu duidelijker hoe er naar 2015 wordt gewerkt aan een omvattend klimaatakkoord, met ook een nieuwe top van regeringsleiders in het najaar van 2014 op het initiatief van Ban Ki-moon.

Maar meer dan dat heeft Doha niet opgeleverd qua concrete afspraken. Dat Doha ervoor heeft gezorgd dat een hoop dubbele onderhandelingstrajecten zijn afgesloten is echt alleen voor de echte liefhebbers een winstpunt.

 En zo dreigen vooral cynische reacties: het gaat nooit wat worden en laten we ons maar vooral richten op lokale initiatieven.

Hoezeer ik ook gefrustreerd ben door de slakkengang, dit soort wereldtoppen blijven hard nodig. Want hoe belangrijk alle lokale initiatieven ook zijn in het verder laten groeien van een niet te stuiten maatschappelijke onderstroming, zonder een eerlijk speelveld zullen die lokale initiatieven het afleggen tegen de fossiele belangen.

 En die zijn groot. De rijkste bedrijven wereldwijd zijn stuk voor stuk oliebedrijven. Dat zijn daarmee niet de grote duivels op aarde. Wel laat het simpel zien hoeveel geld er omgaat in fossiele bedrijven. In die zin zet een top in olie- en gasland Qatar je ook duidelijk met beide voeten op de grond: hier zie je wat het zwarte goud doet met een land. Dan proberen uit te leggen dat het beter is om dat zwarte goud onder de grond te laten, wordt niet meteen met heel veel warmte ontvangen.



We lijken telkens te vergeten dat onze hele moderne samenleving op fossiele belangen is gebouwd. Een bezoek aan de olieraffinaderij in Pernis laat zien welke onvoorstelbare volumes olie per dag wordt verwerkt voor onze economie. Elk onderzoek laat zien dat deze olie-afhankelijkheid technisch prima kan worden afgebouwd. Maar het is een gevecht dat bergop gaat, mede ook omdat ons systeem vol zit met verborgen subsidies die fossiel stimuleren.

Alleen in Nederland al gaat het om 6 miljard euro aldus onderzoeksbureau Ecofys. Maar het zit ook subtieler in ons systeem. Ik vind het scheef dat de Eemshaven wordt uitgediept met publiek geld om kolenschepen naar kolencentrales te krijgen, terwijl tegelijkertijd elke investeerder de netverbinding van elke windmolen op zee tot het hoofdnet zelf moet betalen.


Onze fossiele hobby zit diep in de haarvaten van onze samenleving. Die breek je niet alleen af met lokale initiatieven, hoe cruciaal ook. Daar moet je met landen samen afspraken over maken, zodat niemand het gevoel krijgt als gekke henkie alleen tegen het systeem te vechten.



In dat perspectief leveren die klimaattoppen eigenlijk een onstuitbare ontwikkeling op. China gaat nu zelfs in 5 provincies een emissiehandelsysteem opzetten om een prijs op CO2 te zetten. In Doha heeft Kazachstan zich ook gevoegd bij de landen die CO2 een prijs gaan geven in navolging van de EU, enkele staten en provincies in de Verenigde Staten, Canada, Zuid-Korea, Australië en dus ook China. Verder is er toch weer geld beloofd voor de armste landen om op een groene manier uit armoede te komen. Alleen als je weigert je te verdiepen in dit soort mondiale ontwikkelingen, zie je geen vooruitgang. Dat voor Nederland slechts een freelancer in Doha actief was, draagt niet bij aan een goed begrip van deze onstuitbare ontwikkelingen, zacht gezegd.



Nee, het klimaat is niet gered. En ik vrees dat we te laat zijn voor de laagliggende eilanden als de Malediven en Tuvalu: deze landen zullen onder de zeespiegel verdwijnen. Ook zullen we nog vaker emotionele toespraken moeten meemaken zoals ditmaal in Doha door de Filipijnse klimaatonderhandelaar. En met pijn in mijn hart zie ik onze Noordpool afbrokkelen. Ik kan dan ook niet anders dan concluderen dat we als wereld te langzaam bewegen en dat de EU ook ditmaal onvoldoende georganiseerd was om grote blokken als de Verenigde Staten en China in beweging te krijgen.



Maar de klimaattop in Doha afdoen als irrelevant en geldverspilling – zoals in Nederland in toenemende mate gebeurt – doet gewoon geen recht aan de ontwikkelingen die stap voor stap wel gebeuren. Het nu zaak dat er meer druk wordt gezet om het mondiale spoor sneller te laten lopen. Dat zijn we verplicht aan al die lokale initiatieven die onze samenleving fundamenteel aan het veranderen zijn.

Bas Eickhout schreef vanuit de klimaattop in Doha voor Joop.nl vier blogs. Dit is het laatste artikel. Lees hier en hier en hier zijn andere bijdrages. Volg Bas Eickhout ook op Twitter