Occupy de vakbond

Laat ik me nader verklaren. Toen we in 2005 uit frustratie over de FNV het Alternatief voor Vakbond (AVV) oprichtten deden we dat met twee gedachten: 

Een: Er moet een vakbond zijn die mensen zonder vast contract en bijbehorende zekerheden vertegenwoordigt (zeg maar, de werkenden van de 21e eeuw). 

En twee: Als vernieuwing van de vakbeweging niet van binnenuit kan komen, dan maar van buitenom. Daarom noemden we ons ook Alternatief Voor Vakbond (AVV).

Het lijkt er nu op dat de FNV zich van binnenuit gaat vernieuwen. Sterker nog, de 19 aangesloten bonden moeten wel, want als ze het niet doen, dan valt de grootste vakbond van Nederland als los gruis uiteen.

De eerste reden waarom er een vakbond nodig is, is om het overlegmodel van Nederland te behouden. Je kunt  het stroperig vinden, niet democratisch, verouderd, bevolkt door grijze mannen, maar tot nog toe werkt het beter dan bijvoorbeeld het Franse conflictmodel, waar je tussen de stakingen door heen moet laveren om van A naar B te komen. Het overlegmodel heeft ook de grote inkomensverschillen voorkomen die je in het Groot-Brittannië van na Margaret Thatcher ziet. Polderen is zo gek nog niet, al kan het natuurlijk veel beter en representatiever. Maar daar heb je dus wel vakbonden bij nodig die even sterk zijn als de werkgeversverenigingen.

Een tweede, en meer belangrijke reden waarom een sterke vakbond nodig is, is precies het tegenovergestelde van de eerste reden. Er is een sterke vereniging nodig die vecht tegen, ja, laten we het maar gewoon het grootkapitaal noemen. Werkenden/belastingbetalers/consumenten die samen een vuist kunnen maken tegen ‘the powers that be’. Of dat nu banken zijn die straffeloos rotzooi kunnen verkopen, in elkaar donderen, gered worden en de rekening bij de gewone belastingbetaler neerleggen of energiereuzen die de aarde leegtrekken. Eigenlijk de machten waar de Occupybeweging tegen wil strijden. Die slaagt daar alleen door gebrek aan organisatie en wens om samen wat te doen tot nog toe niet in.

Als je je verenigt, even je eigen dingetjes en details opzij zet, kan je met anderen een machtsblok vormen. Een blok dat een gewone staking, een consumentenstaking, stiptheidsacties of een massale overstap naar andere banken en energieleveranciers kan organiseren. Reken maar dat de ‘kapitalisten’ het daarvan in hun broek doen.

Een derde reden is individueel van aard. Iedere werkende heeft bij tijd en wijle advies of ondersteuning nodig in zijn of haar loopbaan. Of je nu freelancer bent, aan het begin of einde van je loopbaan, een tijdelijk of vast contract, een organisatie met verstand van zaken komt ooit ergens van pas in je werkende leven. Net zoals veel autobezitters de diensten van de ANWB handig vinden.

Een moderne vakbond biedt ook dienstverlening voor het individu aan. Als de nieuwe vakbond de slag kan maken om dat voor alle soorten werkenden te doen, in loondienst, vast, tijdelijk of zzp-ers, dan wordt ze ook nog eens aantrekkelijk voor mensen die tot nog toe er niet aan dachten om lid te worden van een vakbond. 

Gaat dat de oud-FNV’ers lukken? Ik hoop van wel. Ik hoop dat ze over hun eigen schaduw, verworven rechten, deelbelangen, routines en not-invented-here’s gaan stappen. Ik denk ook dat het moet. Als ze het niet doen hebben ze dit weekend zichzelf om zeep gebracht, wat de Telegraaf triomfantelijk met chocoladeletters kopte op 5 december. Het helpt  als aspirant-leden van de nieuwe vakbond zich met de oprichting gaan bemoeien, om de oudgedienden een handje te helpen. Occupy de vakbond zou ik zeggen.