Omdat klaagster bleef weigeren, is zij door personeel ontkleed

In Nederland worden elk jaar duizenden mensen opgesloten, niet omdat ze een strafbaar feit hebben gepleegd, maar omdat ze niet in ons land mogen blijven. Het regime in deze vreemdelingendetentie lijkt op het regime voor criminelen. In wetten en protocollen is vastgelegd hoe het personeel dient te handelen. Onderstaand volgen enkele letterlijke passages uit een recente uitspraak.

Een asielzoekster die negen dagen in aanmeldcentrum Schiphol op een afdeling met andere vreemdelingen had verbleven, werd toen naar een centrum voor vreemdelingenbewaring overgebracht.

Gelet op het feit dat klaagster aldus gedurende een relatief lange periode buiten de inrichting met een aanmerkelijk aantal mensen in aanraking is gekomen, terwijl niet duidelijk is welke mate van beveiliging aldaar werd gehanteerd, kon de directeur in redelijkheid beslissen dat klaagster in het belang van de orde en veiligheid in de inrichting bij terugkomst gevisiteerd diende te worden … Klaagster weigerde echter mee te werken.

Er werd de vrouw te verstaan gegeven dat het personeel haar dan zou uitkleden. En dat daar ‘in verband met de veiligheid’ mannelijke personeelsleden bij aanwezig zouden zijn.

Omdat klaagster bleef weigeren mee te werken is zij door personeel ontkleed. Hierbij waren ook twee mannelijke personeelsleden aanwezig. Er is op haar een beenklem toegepast. Volgens de directeur is er geen sprake geweest van vaginale visitatie. Wel heeft een vrouwelijk personeelslid klaagsters bilnaad geschouwd omdat klaagster weigerde de verzochte kniebuigingen te maken. Nu klaagster geweigerd had mee te werken aan de reguliere visitatie … kon de directeur in redelijkheid beslissen klaagster in het belang van de orde en veiligheid van de inrichting de maatregel van afzondering op te leggen.

Een beenklem, voor wie zoiets nooit heeft gezien, is een techniek om de benen en billen in spreidstand te dwingen.*

De omstandigheid dat bekend was dat klaagster als vreemdelinge in de vreemdelingbewaring een problematische voorgeschiedenis had, en dus mogelijk als kwetsbare persoon diende te worden beschouwd, behoefde hieraan niet in de weg te staan.

Volgens het medisch dossier is mevrouw ernstig getraumatiseerd ten gevolge van ondergane verkrachting en mishandeling in het land van herkomst.

Bekend was immers dat klaagster in het verleden altijd, zij het onder protest, had meegewerkt aan visitaties bij terugkomst in de inrichting. Een trauma op dit gebied behoefde men dus niet te verwachten. Bovendien had klaagster geen enkele reden gegeven voor haar weigerachtige houding.

Dat er twee mannelijke personeelsleden aanwezig waren is volgens de commissie geen onbehoorlijke procedure, omdat de vrouw daarvoor gewaarschuwd was en er bovendien ‘op dat moment geen andere, vrouwelijke personeelsleden beschikbaar waren.’ Dat de bilnaad is geschouwd acht de commissie:

Een proportionele maatregel gelet op klaagsters weigering om kniebuigingen te maken. Ten aanzien van het aanleggen van een beenklem bij klaagster, geldt het volgende. Voldoende aannemelijk is dat klaagster op dusdanige wijze verzet heeft geboden tegen de visitatie dat het gebruik van vrijheidsbeperkende middelen, zoals een beenklem, gerechtvaardigd was.

Op een enkel punt stelt de commissie de klaagster in het gelijk:

Van het gebruikmaken van dit middel [de beenklem] had een schriftelijk verslag, als bedoeld in artikel 9, eerste lid, van de Geweldsinstructie penitentiaire inrichtingen, moeten worden gedaan. Een dergelijk verslag ontbreekt. Dit onderdeel van het beklag zal daarom op formele gronden alsnog gegrond worden verklaard. Aan klaagster zal een tegemoetkoming worden toegekend van 15 euro.

Enkele weken na deze visitatie, een jaar vóór de uitspraak van de beroepscommissie, had Amnesty over deze mevrouw N. een brief gestuurd. De brief citeert uit haar dossier, opgesteld in een asielzoekerscentrum waar ze eerder had verbleven, waarin haar voorgeschiedenis als ‘kwetsbaar persoon’ werd toegelicht:

… in [land X] samen met haar dochter van negen verkracht door meerdere mannen … zwaar mishandeld, toegetakeld met een mes, meerdere littekens van verwondingen … angstig en onveilig gevoel, bang voor aids of soa, vertrouwt mannen niet meer …

Niemand van het personeel van het vreemdelingendetentiecentrum was van dat trauma op de hoogte. De medische dienst wel. Maar niemand van het personeel kwam op het idee om bij het heftig verzet van mevrouw N. de medische dienst te consulteren.

Verpleegkundigen bezochten mevrouw later op de avond na de visitatie, enkele keren in de isoleercel:

… door het luikje aangesproken, mw. zit naakt heeft joggingpak onaangeraakt naast zich liggen, mw. weigert te antwoorden, staart alleen voor zich uit … mw. hyperventileert erg, ligt naakt op de grond … verkrampt, veel slijm op de kleding en de grond, opgedroogd bloed uit neus … kaak klem en r. arm+been ijskoud en verkrampt … later begon mw. te braken …

Met uitspraak van de beroepscommissie is de klacht van mw N afgehandeld.

Ik schaam mij diep over dit alles.  U ook?

* In een vorige versie van deze blog werd per abuis vermeld dat de beenklem een werktuig is, dit is enkele uren daarna gewijzigd. Er is hier sprake van een techniek.