Onafhankelijke Russische stemmen over Helsinki

De reacties uit officiële Russische hoek op het shockerende optreden van President Trump tijdens de Helsinki-top met President Poetin waren voorspelbaar: “Beter dan super” (de Russische Minister van Buitenlandse Zaken op twitter).“De top was weer een klein door Trump geschapen wonder”, “….de Amerikaanse President schoof zijn vijanden minachtend terzijde en schreed vol vertrouwen op zijn doel af” (columnist Edward Lozansky in de regeringsgetrouwe krant Izvestia ).

Hoewel de topontmoeting geen formele overeenkomsten had opgeleverd noch een officieel communiqué, hoorden kijkers van de staatstelevisie dat de ontmoeting “substantieel” en “productief” was geweest: “In de VS is hysterie ontstaan over de Poetin-Trump bijeenkomst in Helsinki’ (Alexey Pushkov, een Russische Senator, op twitter). “Vrijheid in Amerika is duidelijk het belangrijkste slachtoffer van het gevecht van het establishment tegen Trump de revolutionair” (Kremlin-gelieerd politiek commentator Sergey Markov op Facebook).

“Poetin verzekerde de hele wereld dat hij niet tussen beide is gekomen (in de Amerikaanse verkiezingen)” verklaarde Olga Skabeyeva op de staats tv-zender Rossiya-1. “Ik zag vandaag twee leiders die met elkaar overeen kunnen komen” (Konstantin Kosachev, hoofd van het de Commissie voor Buitenlandse Zaken van de Russische Senaat op dezelfde zender).

In de weinige nog vrije media in Rusland, waar gelukkig goed geïnformeerde en onafhankelijke kritisch-nadenkende geesten actief zijn, verschenen echter geheel andere reacties.

Alexander Panov, correspondent van Novaya Gazeta in de VS, deed gedetailleerd verslag van de zware kritiek in de VS van Republikeinen en Democraten op het tenenkrommende en verontrustende optreden van Trump. Hij schreef het onder de titel “Trump’s belangrijkste poppenspeler”.

In dezelfde krant schreef een opiniemaker dat de top niet zozeer een overwinning van Poetin was, maar eerder een “vernedering van Trump”: de President was “zielig, dom en verward.” Volgens hem kan er maar één verklaring zijn, namelijk dat het Kremlin belastende informatie over hem heeft. En dan niet dingen als ‘ golden showers ’ van prostitué’s, maar harde bewijzen dat Trump zonder Ruslands geheime diensten en Russisch geld de verkiezingen in 2016 nooit had kunnen winnen.

De bekende columniste Yulia Latinina herinnerde haar lezers op de nieuwssite Exo Moskvi  en in Novaya Gazeta  aan de vaardigheid van het Kremlin om met “engelachtige gezichten” de meest grove leugens (“vuilnis”) te verkopen. Vervolgens vraagt ze zich af wat in vredesnaam in de recente geschiedenis van het Kremlin Trump aanleiding kan hebben gegeven om Vladimir Poetin op zijn woord te geloven. Ze verwijt de President ook de novichok-aanval op de Skripals en het neerschieten van MH17 niet te hebben genoemd. Ook zij sluit niet uit dat Trumps “vreemde gedrag” verklaard moet worden door belastende informatie in handen van het Kremlin. Maar het kan ook heel goed komen door zijn narcisme, “waardoor hij niets anders ziet dan zichzelf.”

Andrey Illarionov, voormalig economisch adviseur van de Russische President, beet zich vast in de Poetins laconieke uitspraak tijdens de persconferentie dat Trump tot het moment dat hij zich kandidaat stelde te onbelangrijk was geweest voor de Russische geheime diensten om materiaal over hem te verzamelen. Illarionov benadrukt echter dat het in de genen van deze instellingen zit om direct informatie te verzamelen over potentieel relevante personen. En Trump was al sinds 1987 af en aan actief en populair op nationaal vlak, meermaals verklarend zich presidentskandidaat te stellen. Daarom moeten de diensten al vanaf 1987 en zeker vanaf 1999 informatie over hem hebben ingewonnen. Ook komt Illarionov met bewijs dat Trump tijdens zijn Miss Universe-bezoek aan Moskou in 2013 zeker een ontmoeting met Poetin zou hebben gehad als die niet op het laatste moment was afgezegd door het staatsbezoek van de Nederlandse koning Willem Alexander.

In zijn commentaar op Helsinki op de nieuws-site Exo Moskvi  benadrukt de oude rot in het politiek analisten-vak Andrey Piontkovski het gemak waarmee Poetin Trump manipuleert. Het belangrijkste doel van Poetin is een “ Yalta 2 ”, het opdelen van de wereld tussen de VS en Rusland in invloedssferen met de afspraak elkaar niet te storen in de toegewezen gebieden. Volgens Piontkovski moet een eerste stap hiertoe gezet tijdens het gesprek onder-vier ogen tussen de twee Presidenten. Trump zal zeker positief hebben gereageerd op Poetin’s suggestie dat de Navo haar gemeenschappelijke oefeningen in Polen en de Baltische landen moet staken.

Zo wordt weer eens bevestigd hoe belangrijk het is voor het Westen om ook regelmatig de websites van bovengenoemde Russische media te raadplegen. Het is verrassend hoe gefundeerd en goed geïnformeerd daar wordt geschreven en gesproken door personen die geen enkele binding met het Kremlin hebben. En hoe vaak hun meningen overeen komen met die van goed geïnformeerde analisten in het Westen. Een handicap is dat die sites veelal in het Russisch zijn. Vertaalmachines als Google Translate doen echter een heel aanvaardbare job in het vertalen ervan.