Opa Han weet het echt beter

Sabrine Ingabire, redacteur bij de NRC, heeft zich de woede van velen op de hals gehaald in het hele Nederlandse taalgebied maar toch vooral in Vlaanderen, waar zij het grootste deel van haar leven doorbracht en naam maakte als radicaal antiracistisch activiste. Een hele prestatie voor iemand die nog maar 24 jaar jong is. Afgelopen weekend maakte zij haar reputatie waar in een groot interview met het Brusselse dagblad De Morgen dat dit achter een stevig gemetselde betaalmuur plaatste. Daarin gaf zij af op de ¨witte¨ mensen, in het bijzonder de mannen die volgens haar allemaal racisten zijn tenzij zij een diepgaand bekeringsproces hebben doorgemaakt. Op haar eigen website legt zij uit dat organisaties er niet zijn door personeel van uiteenlopende etnische afkomst aan te nemen. Dat noemt zij passieve diversiteit. De blanke collega’s moeten eerst hun eigen racisme identificeren en in zichzelf bestrijden voordat personen van kleur op hun werkvloer een veilige omgeving vinden. Ingabire reikt daarmee onbedoeld personeelschefs een perfect excuus aan voorlopig de raciale status quo te handhaven. “Wij zijn hier met zijn allen hard aan het werk om ons racisme te beteugelen, mevrouw Ingabire, maar we zijn nog lang niet ver genoeg. We kunnen U nog geen veilige omgeving bieden. We dúrven het niet aan U nu al bij ons binnen te halen.”

In het interview met De Morgen bouwt Sabrine Ingabire deze denkbeelden verder uit. “Het is niet aan zwarte mensen om racisme op te lossen”, luidt de kop. De blanken maken er echter geen haast mee en daarom weigert zij als zwarte vrouw witte mannen te daten. Het was deze verklaring die de meeste ophef veroorzaakte. Het halve politieke establishment van Vlaanderen nam de gelegenheid te baat om de jonge stokebrand de maat te nemen. Men was werkelijk verontwaardigd en gekwetst. Ze was zélf een raciste en xenofoob, zo luidde het oordeel. En in Nederland vroeg de rechtse twitterata Kim Boon zich af wat haar zou overkomen als zij openlijk verklaarde geen zwarte mannen te daten.

Raciste? Er is iets heel anders aan de hand. Rassen bestaan niet, huidskleuren wel maar in essentie zijn alle mensen hetzelfde. Sabrine Ingabire vergewist zich onvoldoende van wat we met zijn allen op deze aardbol gemeen hebben: verliefd worden, er valt geen peil op te trekken. Een kennis van mij raakte op het vliegveld in gesprek met de minister van onderwijs van Senegal. Deze zei met een prachtig Frans accent: “I am falling in love, boum”. Het bleef bij koffie want ze moesten met verschillende vliegtuigen mee, maar de bewindsman verwoordde wel een algemeen menselijke waarheid. Iedereen heeft een ideaalbeeld van de persoon waarmee je oud wil worden. Dat is dan een combinatie van uiterlijke en innerlijke kenmerken. De ervaring leert echter dat je nooit verliefd wordt op zo iemand. Integendeel. We hebben te maken met een onstuitbare biologische kracht. Het is onverklaarbaar waarom je juist op deze persoon valt en niet op een andere, dat je alles doet om die naar je toe trekken. En waarom dat voor die ander dan ook geldt. Status, geld, kleur, het maakt allemaal niets uit. Als je verliefd wordt, dan word je verliefd. Boum. Vraag dat aan iedereen die net als schrijver dezes de zeven kruisjes is gepasseerd. Sabrine Ingabire kan niet weten of zij ooit een witte man tegenkomt, wiens verschijning haar treft als een bliksemstraal en dan helpt er geen lieve moedertje aan. Dat is de menselijke natuur. Ook ik kan me een beeld van de ideale levenspartner voor ogen toveren. Ik ontmoette regelmatig mensen die daar als twee druppels water op leken. Mijn hart sloeg dan niet één keer over. Mijn echte liefdes hadden nooit iets te maken met dat ideaalbeeld. Toch ging ik voor hen door roeien en ruiten. Verdere details gaan U niets aan. Wat dat betreft ben ik net Ines Weski.

Het gaat natuurlijk niet aan om persoonlijke ervaringen algemeen geldend te verklaren. Er is echter ampel bewijsmateriaal. Vanaf het begin der tijden worden de beroemdste verhalen gedreven door liefde en gelieven die elkaar niet kunnen bereiken. Van de Ilias en de Odyssee via de Verhalen van Duizend en Één nacht tot de laatste roman van Pieter Waterdrinker.

Verliefdheid en liefde zijn om zo te zeggen anarchistisch van aard. Onbeteugelde liefde is bevrijdend en daarom een gevaar voor machthebbers. Onderdrukkende systemen proberen er altijd en overal greep op te krijgen. Ze doen dat vooral door de ontmoeting van verliefden te ontmoedigen: met godsdienstige voorschriften, met seksuele taboes, met vooroordelen, door huwelijken te arrangeren.

Deze vorm van onderdrukking werkt het beste als de slachtoffers zichzelf ketenen. Dat doe je door ze een levensbeschouwing bij te brengen die het ervaren en genieten van verliefdheid en liefde zoveel mogelijk tegengaat. Door de overheid uitgevaardigde voorschriften tegen relaties tussen mensen met verschillende achtergrond, zoals de Neurenberger rassenwetten uit Nazi-Duitsland of het verbod op interraciaal seksueel contact in het Zuid-Afrika van de apartheid zijn daarop alleen maar een aanvulling.

Sabrine Ingabire doet zichzelf geweld aan. Ze heeft net zo min als wie dan ook ter wereld de sleutel in handen tot de sluizen van haar liefde.