Paul Blokhuis pakt de tabaksmafia met zijden handschoentjes aan

Staatssecretaris Paul Blokhuis is lid van de ChristenUnie maar een Luther bleek hij woensdagavond niet, toen Eva Jinek hem ondervroeg over de manier waarop de tabaksindustrie tot toe nog het teer- en nicotinegehalte van filtersigaretten wist te versluieren. Dat gebeurt met behulp van een onzuivere meetmethode die dankzij hun succesvolle lobby aan de EU-lidstaten was gesleten. Een: “Hier sta ik, ik kan niet anders”, kwam niet over zijn lippen. Luther zei dat tot de leden van de Duitse Rijksdag die van hem had geëist dat hij zijn beginselen afzwoer.

Het RIVM had onderzoek gedaan naar meer dan honderd sigarettenmerken met behulp van de veel preciezere Canadese methode. De teer- en nicotinegehaltes bleken soms meer dan twintig keer hoger dan de Europese manier aangaf. Dat is bijvoorbeeld het geval met Marlboro. Hier is de RIVM-lijst met de merken op volgorde van schadelijkheid. Alleen het onderste zou nog verkocht mogen worden als Blokhuis de resultaten van het RIVM tot uitgangspunt zou nemen.

Uitvlucht Dat durft hij niet, zo bleek. Nederland was gehouden de Europese methode te blijven toepassen, legde hij Jinek uit. Het mocht weer eens niet van Brussel. En als Nederland buitenbeentje zou spelen, dan – wist hij zeker – zouden de tabaksfabrieken een proces tegen het koninkrijk der Nederlanden met glans winnen. Het enige wat hij kon doen, was proberen zijn Europese collega’s te overtuigen. Dat kan lang duren.

Terzijde zij opgemerkt dat ‘Mag niet van Brussel’ in heel veel gevallen net zoiets is als: ‘Computer says no’. Het is een bekende uitvlucht van ambtenaren en bestuurders die terugschrikken voor doortastend beleid. Dat terwijl er sprake is van een megaschandaal. Iedereen weet dat roken dodelijk is. Het staat tenslotte op het pakje. Maar zo dodelijk, zo veel méér dodelijk, dat is nieuw. De affaire met de sjoemelsoftware in auto’s is er niks bij.

Meetresultaten De Nederlandse regering zou cojones moeten tonen en onmiddellijk de verkoop van alle sigarettenmerken die de norm overschrijden verbieden. Dat ene merk met de laagste waarden helemaal onder aan de lijst mag wel, want dat overschrijdt de wettelijke normen niet. En zo niet, als men daar te schijterig voor is, dan zou minstens die lijst met meetresultaten overal moeten worden gepubliceerd en aangeplakt en op het internet gezet met een zeer duidelijke waarschuwing erbij: als u toch rookt, koop dan in ieder geval deze merken niet. Dat is wel het minste. Deze actie kon wel eens heel effectief zijn. Want als ex-nicotineverslaafde weet ik dat niemand diep in zijn hart voor zijn plezier rookt ook al bezingt hij nog zo hard de geneugten van de tabak. Uiteindelijk is dat overschreeuwen van doodsangst. Elke roken wéét dat hij verslaafd is en met zijn leven speelt. Van merk wisselen omdat je zo lang belazerd bent, is echter mogelijk zonder direct de keiharde confrontatie met je afhankelijkheid van de nicotine aan te gaan. Het is misschien wél de eerste stap naar een uiteindelijk afzweren. Dat is zeer moeilijk. Elke ex-roker weet dat. En de industrie werpt de stoppers stokken tussen de benen door aan hun producten chemicaliën toe te voegen die de afhankelijkheid vergroten.

Staatssecretaris Blokhuis wil wel voor de zoveelste keer de accijnzen verhogen. Dat geeft mogelijke beginners wellicht te denken maar hardcore verslaafden zijn er niet mee geholpen. Die schrikken net zo min als junkies nog voor hoge prijzen terug. Men opent met te zware accijnzen hoogstens een nieuw werkterrein voor de drugsmaffia. Er vindt nu al op grote schaal sigarettensmokkel plaats. Ook schiet geen mens er iets mee op als rokende ouders gezinnen aan de bedelstaf brengen. Maatschappelijke ontwrichting leidt eerder tot meer verslaving dan tot minder.

Accijnsopbrengsten De overheid zou een stevig stuk van de accijnsopbrengsten moeten oormerken voor programma’s om nicotineverslaafden van hun afhankelijkheid af te helpen. Gruwelpropaganda schiet zijn doel voorbij. “Wie is de baas, jij of ik?”, stemt meer tot nadenken dan enge foto’s van kankergezwellen of de tot misverstanden aanleiding gevende mededeling “Roken schaadt de potentie”. Er zijn genoeg domoren op ons ongelukkige werelddeel die daaruit concluderen dat sigaretten blijkbaar een probaat anticonceptiemiddel vormen. Ook een goede: 80 pakjes sigaretten = een zonvakantie. Of 300 pakjes sigaretten = 1 nagelnieuwe scooter.

Maar bij propaganda kan het niet blijven. Aan haast elke huisartsenpost is tegenwoordig een diabetesverpleegkundige verbonden. Daaraan zou een nicotineverslavingsverpleegkundige aan toe gevoegd moeten worden. Kan gemakkelijk betaald worden uit de opbrengst van de accijnzen.

Geuzenlied Staatssecretaris Blokhuis is Nederlands gereformeerd. Als stevig calvinist is hij misschien minder geporteerd van Maarten Luther. Mag ik dan misschien de onverzettelijkheid aanbevelen van een Guido de Brés? Of de standvastigheid van Cornelis van Hille, die ons de Ziekentroost naliet, bijvoegsel van zoveel oude statenbijbels? Zij weken ook niet voor de leugen en de corruptie.

Zoals de geuzen het in 1572 al zongen:

Al komt de groote zee seer bulderen en braken Op eene stercke rots; en schijntse drift te maken, So blijftse nochtans vast en onbeweeglijck staen. De Ware Deucht en kan oock niemant neder slaen.

Die mette Deucht vereelt is, moetet laten blijcken, En daer in voort gaen steets, oock geensints ommekijcken. Deuchts-loon is selfs de Deucht, een rechten edel-man Vaerd voort van Deucht tot Deucht, en scheyter nimmer van.

Ik wil de ministers van de EU-lidstaten zien die durven opstaan tegen Nederland en Paul Blokhuis als we serieus de schadelijkheid van sigaretten merk voor merk meten om vervolgens overtreders aan te pakken. En ik wil de industrieën zien die voor het oog van de wereld onze staat voor de rechter dagen. Dit is geen Apeldoorn. Dit is een zaak die de hele wereld raakt. De internationale media zullen zich zeker storten op de strijd van de Apeldoornse David – u ziet: het blijft duivels – tegen de Goliaths van de longkanker. De reputatie van een groot aantal merken zou zeer zware averij oplopen. En van heel wat tabaksminnende politici ook. Je moet groot durven denken. Bovendien: er zijn zat lidstaten die de richtlijnen van de EU aan hun laars lappen als ze niet bevallen. Nederland moet niet zo recht in de bank zitten met de armpjes over elkaar.