Pesten

Een moeder zet een filmpje online waarin te zien is hoe haar dochter wordt gepest. Ik keek er met gemengde gevoelens naar. Niet alleen omdat het wreed is om te zien hoe een kind wordt getreiterd maar ook omdat ik ernstig twijfel over de actie van de moeder. Ze doet het vast met de beste bedoelingen maar helpt ze haar dochter ook?

Het clipje uit Vlaanderen was aanvankelijk door de pesters zelf online gezet maar daarna verwijderd. De moeder zette vervolgens zelf een kopie op Facebook om de misstand aan de kaak stellen. De pestkoppen zijn inmiddels van school gestuurd.

Ik beken, ik ben in de eerste jaren van mijn middelbare schooltijd gepest. En niet zo’n klein beetje ook. In mijn herinnering kreeg ik praktisch iedere dag klappen. Het werd een soort gewoonte. Sommige voorvallen vergeet ik wat minder snel. Zoals de keer dat medeleerlingen met ieder een uiteinde van mijn sjaal een andere kant uitliepen. Een soort touwtrekken maar dan met mij in het midden. Het staat me nog bij omdat ik naar adem hapte en toen ze eenmaal loslieten het me niet lukte om de wel erg strak aangetrokken knoop om mijn hals los te krijgen.

Wat me gek genoeg vooral van dat voorval bij bleef is dat de meisjes op het schoolplein begonnen te protesteren. ‘Kijk nou, hij gaat bijna dood.’ De knoop werd losgemaakt. Gered worden door meisjes, dat was in mijn jongenswereld geloof ik nog erger dan stikken.

Een tijd later gebeurde er iets vergelijkbaars. De banden van m’n fiets waren lek gestoken. Dat was ook erg onhandig omdat ik tien kilometer van school woonde, het verst van alle leerlingen. De leukste leraar van de school gaf daarop een donderpreek in de klas. Daar overheerste dezelfde ambivalentie. Het was fijn dat er iemand voor me opkwam maar tegelijkertijd voelde ik me een nog grotere loser omdat ik het niet alleen af kon. Het hielp overigens wel even. Een week, als ik het me goed herinner. Daarna begon het weer.

Daar moest ik aan denken bij dat filmpje. Volgens de moeder staat haar dochter achter haar actie, is ze blij met alle steun die ze ontvangt in de reacties. Dat geloof ik gelijk. Het is als gepeste ook wel een goed gevoel om te zien dat de pesters een keer iets tegen zich krijgen. Een gevoel van rechtvaardigheid en genoegdoening. Maar toch: Hoe zou het meisje echt denken over de actie van haar moeder? Ze kan het niet makkelijk afwijzen want het is immers bedoeld om haar te hulp te schieten. Maar ik vraag me af of ze er blij mee moet zijn. Haar zelfbeeld zal het niet bevorderen. Ze blijft een slachtoffer en dat is wat gepesten volgens mij nu juist niet willen zijn.

Bij mij hield het pesten op toen ik ontdekte dat er iets sterker is dan fysieke kracht: woorden. Een pestkop schakel je uit door hem verbaal voor lul te zetten. Dat valt niet meteen mee want het zijn meestal de populairste figuren maar als het je lukt dan druipen ze ook af. Met de staart tussen de benen. Want lafheid hebben alle pestkoppen wel zo’n beetje gemeen. 

Aan die ontdekking ging iets anders vooraf. Op een gegeven moment kwam er een jongen op school die een nog beter slachtoffer was dan ik. De pestkoppen richtten zich op hem en op een dag ging ik meedoen in een poging er bij te willen horen. Het duurde slechts een dag maar ik heb me zelden ergens zo vies over gevoeld. Ik nam me prompt voor nooit meer ergens bij te willen horen. De jongen verdween snel van school. Ik hoop dat hij het ergens anders gered heeft.

Als het over pesten gaat, gaat het bijna altijd over de slachtoffers. De daders gaan meestal vrijuit, de meelopers zeker. Terwijl de dader alleen maar tekeer kan gaan dankzij de meelopers, zij maken de dader populair. En daar draait het allemaal om: populariteit. Maar de vraag is of ze er blij mee moeten zijn.

Lang geleden ging ik eens naar een reünie van mijn oude school. Het leidde tot een merkwaardige gewaarwording toen het onderwerp na enige tijd ter sprake kwam bij het ophalen van de oude tijd. De grootste plaaggeesten bleken zich niets te kunnen herinneren. Ik geloof niet dat ze het veinsden, het was voor hen gewoon niet zo belangrijk geweest.

Maar het meest opvallende was wel dat die populaire gasten allemaal zulke saaie types waren geworden die meestal niet veel bereikt hadden in het leven. Hoe kon dat nou? Op de terugweg bedacht ik waarom: ze hadden nooit leren knokken om ergens te komen. Best wel sneu voor ze. Zo sneu dat ik er niet eens heel hard om kon lachen.