Pieter Omtzigt wordt ten onrechte door het slijk gehaald

Best pijnlijk te lezen en te horen hoe hier en daar het rapport van Pieter Omtzigt wordt weggezet als een egodocument van man die zich miskent voelt. Ephimenco doet dit bijvoorbeeld in zijn column in Trouw. Volgens Ephimenco en enkele anderen is het al verwonderlijk dat iemand die ziek thuis zit een stuk van bijna tachtig pagina’s kan schrijven en zou uit het hele uitgelekte stuk blijken dat Omtzigt zichzelf nogal uitzonderlijk vindt en dat hij vooral zijn teleurstelling over de verloren lijsttrekkersverkiezing aan het botvieren is. Het staat er niet met zoveel woorden, maar deze mensen lijken Omtzigt weg te zetten als een rancuneuze narcist die zijn overspannenheid overdrijft. Dat is best triest.

Om met het laatste te beginnen; sommige mensen verwerken hun leven in geschreven taal. Hoewel ik slechts een prutser in de marge ben, ben ik zelf zo’n iemand. Ik schrijf altijd. Of ik nu koorts heb, naar adem happend van corona in bed lig of vakantie vier aan een strand. Overal schrijf ik. En veel. Gedichten, verhalen, dagboekfragmenten, essays. Alles door elkaar. Als ik een arbeidsconflict heb, zet ik alles op papier en krijgt mijn leidinggevende een flinke brief. Als ik vastloop in een project, trek ik me terug en schrijf ik in mijn eentje een stevig projectplan dat de projectleider dan een paar dagen later op zijn bureau krijgt. Zelfs toen ik onder behandeling was van de crisisdienst wegens een grote kans op suïcide, schreef ik een flinke dichtbundel. Mijn hoofd en pen staan nooit stil. Dat blijft mogelijk zo tot ik dood neerval.

En nu heb ik al minstens tien keer ‘ik’ geschreven in dit stuk en dat is niet – zoals Ephimenco stelt – omdat een ik-tikker zichzelf zo geweldig vindt, maar doordat ‘ik’ die dingen nou eenmaal heb gedaan. ‘Ik’ ben de actor van mijn leven. Dat is nou eenmaal niet anders. Ook voor Pieter Omtzigt niet. Met dit ik-tikken wilde ik alleen aangeven dat de mate waarin iemand schrijft niets zegt over de gezondheid van de schrijver. Mogelijk geldt dit alleen voor mensen met iets minder talent, voor wie het schrijven zoveel moeite kost dat ze de pen laten liggen als ze zich wat ellendig voelen. Ik weet dat niet. Ik herken me daar niet in. En dat is niet per se borstklopperij.

Verder geloof ik absoluut dat Omtzigt tegengewerkt is. Zijn collega Leijten klaagt daar immers ook over, maar haar Socialistische Partij is minder (of anders) machtsbelust en van origine al activistischer dan het CDA. De steun voor Leijten is binnen haar partij dan vast ook groter dan de steun voor Omtzigt binnen zijn partij. Het CDA wil immers geen ruzie met de VVD en andere partijen, en zullen de vervelende vragen en de vasthoudendheid van Omtzigt dan ook erg lastig vinden. Voor de lieve vrede hebben ze liever dat hij zijn mond houdt. Dat hij ‘sensibiliseert’ heet dat tegenwoordig geloof ik. Dat moet zoiets betekenen als dat hij gevoelig wordt voor het partijbeleid. Zelfs als dat ten koste gaat van de kwetsbaren in onze samenleving. Van een partij die zich christelijk noemt zou je wellicht iets anders verwachten.

Daarbij heeft Omtzigt zulke stevige opvattingen over de goede samenleving en uitgebalanceerde politiek dat het CDA bang is straks echt een keer een standpunt te moeten innemen waardoor ze het flauwe inhoudsloze midden moeten verlaten waarvandaan ze altijd nog overal heen kunnen. Omtzigt heeft gelijk als hij zegt dat het CDA een partij zonder visie is. Om die reden wil CDA-leider Hoekstra nu waarschijnlijk ook niet met de PvdA en GroenLinks regeren. Dat is allemaal veel te uitgesproken. Voor je het weet moet hij dan vluchtelingen uit Griekenland ophalen waarmee hij alle samaritanen uit zijn partij, die geen vreemdelingen in hun dorp willen, tegen de haren instrijkt of moet hij met boeren in gesprek om iets aan het klimaat te doen en maakt hij daarmee zijn stemvee boos. Het gaat meer om macht en instemming dan om een goede daden. Dat is een christelijke gemeenschap onwaardig.

Het is namelijk niet dat mensen die roepen om een humanere opvang voor vluchtelingen of een stevige aanpak van de klimaatproblematiek geen gelijk hebben. En het is ook niet zo dat Omtzigt geen gelijk heeft of had als het gaat om corruptie op Malta of vreemde praktijken bij de toeslagenaffaire. Al die zaken hebben niets met vermeend vreemd gedrag of rancune te hebben. Je kunt wel boos worden als je nauwelijks medestanders vindt om iets aan die misstanden te doen. En ik geloof zelfs dat je ziek kunt worden als mensen binnen je partij je lief, en iets minder lief, vragen je mond te houden over de misstanden. En ik geloof zelfs dat je liever even thuisblijft als je vanwege je vasthoudendheid en kritische blik allerlei pesterijen naar je hoofd krijgt en bewust niet wordt uitgenodigd voor belangrijke overleggen.

Dat betekent niet je dan niet kunt blijven strijden tegen het onrecht en dat je vanaf je ziekbed niet eens alles rustig op papier kunt zetten. Volgens mij is dat wat Omtzigt heeft gedaan. Niet als een rancuneuze narcisten, maar als een politicus die zich verwondert over onrechtvaardigheid en bijzondere keuzes van zijn partij en bovendien ook nog makkelijk schrijft. Zoiets zal het zijn. Waarom mensen kwaad over hem willen spreken of denken weet ik niet. Wat heeft Omtzigt hen in godsnaam misdaan of wat in hem wekt zoveel wrevel op?