Red de kunst, verkoop De Nachtwacht

De bezuinigingen die staatssecretaris Zijlstra voorstelt, zullen een kaalslag in de Amsterdamse kunst- en cultuursector veroorzaken. Veel jonge beeldende kunstenaars raken hun basisinkomen kwijt en zullen zich niet verder kunnen ontwikkelen aan instituten als De Ateliers en de Rijksacademie. De productiehuizen Frascati, MC en Paradiso/Melkweg worden opgeheven.

Amsterdamse gezelschappen als Orkater en De Warme Winkel, die zich juist bewezen hebben als makers van geprezen en zeer goed bezochte toneelvoorstellingen, raken hun vaste subsidie kwijt. Zij zullen met vele andere instellingen jaarlijks in de rij moeten staan bij het sterk uitgeklede Fonds voor de Podiumkunsten voor een projectsubsidie. De dans wordt gemarginaliseerd en belangrijke in Amsterdam gevestigde culturele instituten als Muziek Centrum Nederland en het Theaterinstituut TIN zullen verdwijnen. Dit betekent in Amsterdam een verlies van duizenden banen en een enorme verschraling in het aanbod van actuele kunst en cultuur.

De bezuinigingen zijn zo verstrekkend dat een simpel compenseren door het Amsterdamse gemeentebestuur niet mogelijk is: daar zijn de tekorten te omvangrijk voor. Bovendien is de bezuinigingstaak waar onze stad zelf voor staat ook te groot om het sloopwerk van het kabinet op te vangen. Daarom zullen we naar andere oplossingen moeten zoeken om de gevolgen van de bezuinigingen zo veel mogelijk te beperken. Dat vraagt om radicale ideeën.

Het kabinet zet in op het behoud van cultureel erfgoed en topcultuur zonder in de basis te investeren. Wellicht wordt het tijd juist de basis te redden met de verkoop van Amsterdams bekendste stuk erfgoed en topcultuur: de Nachtwacht. Het is in het bezit van de gemeente en in bruikleen gegeven aan het Rijksmuseum. Volgens kenners is dit topstuk van onschatbare waarde, maar op de vrije markt zou het tussen de één en twee miljard euro moeten opleveren. De rijksoverheid mag het voor een miljard hebben en kan het in het Rijksmuseum laten hangen. De gemeente richt met de opbrengst het Amsterdams Cultuurfonds op. Met een jaarlijks netto-rendement van ongeveer 30 miljoen euro kan het Amsterdamse kunst- en cultuuraanbod op peil worden gehouden en de rijksbezuinigingen te niet worden gedaan.

In Amsterdam zijn we gewend om kostbare bezittingen te verkopen of te verzelfstandigen. Denk aan de Gemeentegiro, de kabel, Nuon, het GVB, het gemeentelijk woningbedrijf en binnenkort misschien de hele haven. Daar kan een schilderij ook nog wel bij.

Zijlstra heeft tot 1 januari 2013 (de ingangsdatum van zijn eigen plannen) om het miljard bij elkaar te krijgen. Daarna gaat het de veiling op, waar het mogelijk het dubbele oplevert. Er gaat dan misschien één doek naar een rijke Chinese verzamelaar, maar we redden er een hele sector mee. Een sector die een hele groep nieuwe Rembrandts zal opleveren. En Rutger Hauers, Janine Jansens, Rudi van Dantzigs, Rineke Dijkstras, Benjamin Hermannen, Pierre Audis en Carice van Houtens. Wat heb je aan de geschiedenis, als er geen toekomst meer is?