Roken is niet normaal, maar dodelijk

Mad Men is een serie waarin we zien hoe onschuldig onze modern samenleving begon. De grote oorlog was voorbij en het was tijd om te genieten en dat genieten was voor iedereen weggelegd. Het was een ‘way of life’ die aantrekkelijk leek en alle aspecten van die manier van leven konden worden gekocht.

Een huis voor iedereen, een auto voor de deur, vakanties steeds verder weg. Onze cultuur veranderde er radicaal door en het was een aantrekkelijke cultuur. Niet alleen op Madison Avenue, in Hollywood, California, de Verenigde Staten en Europa, maar overal ter wereld werd het de basis voor de economie en onze levens.

Hoofdpersoon Don Draper laat het duistere verleden achter zich en met behulp van de aspecten van het nieuwe leven lijkt hij ook een nieuw mens te worden. Wat hoort er ook bij? Roken en alcoholgebruik. Als je een aflevering van de serie bekijkt is het scherm blauw van de rook en ruik je de alcohol in je huiskamer. Het was er altijd geweest natuurlijk, maar door de marketing als onderdeel van de moderne leefstijl werd het ineens zeer begerenswaardig en normaal. Als je erbij wilde horen, dan deed je dat. Tot we de onschuld verloren en de gevolgen begonnen te begrijpen.

We betalen nu miljarden aan de gevolgen voor onze gezondheid en hebben een vreselijk moeilijke klus om duidelijk te maken dat roken niet normaal, maar dodelijk is en dat het niet normaal is dat jongeren binge drinken en comazuipen. Een van de manieren om dat te bereiken is om de marketing van roken en alcohol steeds meer aan banden te leggen, maar het blijkt verdraaid moeilijk te zijn. Marketeers vinden steeds nieuwe wegen om jongeren te bereiken via het sponsoren van speelfilms, maar nu ook via sociale netwerk sites.

Alleen daarom al is Facebook interessant: het is een goudmijn voor mensen die data nodig hebben voor hun marketing strategie. Maar ook zijn er in toenemende mate spelletjes, wedstrijden en “branded conversation stimulus” (ik neem het maar even over zoals het in het artikel over dit onderwerp wordt genoemd: sponsoring van gesprekken waarin merknamen te vinden zijn) op Twitter en op je wall op Facebook. Ik begrijp hoe het werkt: ik heb 5000 vrienden op Facebook en bijna 5000 twittervolgers en ben al door verschillende mensen er op attent gemaakt dat ik contact op moeten nemen met de bedrijven die dan op hun beurt mijn netwerk verkopen en contact leggen met de producenten die geïnteresseerd zijn in gezondheid. Ik hoef er niet eens anders voor te twitteren, maar zou dan af en toe een verzoek krijgen een bepaald onderwerp op te pakken.

Dat niet alleen, maar de miljoenen foto’s op de wall van miljoenen facebookgebruikers waarin bier en wijn of andere alcoholproducten te zien zijn, vormen ook een manier om alcoholgebruik bijvoorbeeld te bevorderen. We worden gemanipuleerd en hebben het niet eens in de gaten. Daar gaat het appèl over dat public health deskundigen op ons doen. Daar valt bijna niets tegenover te stellen. Verbieden? Geen overheid die zich daar aan waagt, want dat ruikt naar censuur. Een site die waarschuwt voor alcoholgebruik? Dat is suf en haalt nooit het bereik dat nodig is. Sites die foto’s publiceren van terminale longkankerpatiënten? Nee, op die manier lukt het nooit om de drank- en rookcultuur die voor jongeren verbonden is het met het feest van het leven waar iedereen danst en lacht en gelukkig is met een glas in de hand te relativeren.

Ik heb een zwak voor de Don Drapers van deze wereld, mijn vader was er een, een moderne kerel die op zijn 64ste dood ging. Ik gun mijn zoon en kleinkinderen meer dan dat. En ik? Ik wantrouw iedereen met meer dan 5000 volgers op twitter.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Het vorige weetje: Kinderen die goed leren rekenen worden rijker

Het nieuwe boek van Ivan Wolffers is: Het gezonde lifestyleboek