Secularisatie bevordert onverdraagzaamheid

De jaren vijftig van de vorige eeuw. Je groeide op in vastomlijnde kaders. De elites schreven voor wat je moest denken en doen. In de katholieke zuil bepaalden bisschoppen je leven, tot in de slaapkamer aan toe. Althans, dat dachten ze. Gereformeerden werden beïnvloed door dominees en ouderlingen die op huisbezoek kwamen. De secularisatie, het proces van ontkerkelijking, bracht emancipatie en bevrijding. Ook vandaag zijn er nog gemeenschappen waar vrouwen geen volwaardige plek krijgen, het geloof in onwrikbare leerstellingen wordt doorgegeven en mensen niet durven uit te komen voor hun seksuele geaardheid. Ik denk dat orthodoxe christenen niet onder doen voor behoudende moslims.

Moet de overheid deze onvrijheid doelgericht openbreken? In een vrije samenleving heeft de staat beperkte bevoegdheden. En dat lijkt me eigenlijk ook wel zo gezond. Persoonlijke vrijheid laat zich immers niet afdwingen. Vrijheidslievende mensen en bewegingen kunnen wel een sfeer scheppen waarin mensen zich welkom voelen. Waarin zij worden uitgenodigd, en zo nodig uitgedaagd, de dialoog aan te gaan. Laat het COC vooral in gesprek blijven met de ChristenUnie. En gun migranten alsjeblieft wat tijd om te wennen aan de liberale opvattingen in Nederland. Hoe gingen Nederlanders – zowel kerkelijk als niet-kerkelijk – tot in de jaren zestig met bijvoorbeeld homoseksualiteit om?

Moeten migranten in enkele jaren klaarspelen waar de oorspronkelijke bevolking van ons land zo’n vijftig jaar over gedaan heeft? Je mag je geloofstraditie vaarwel zeggen. Maar het hoeft niet. Laat dát de boodschap zijn. Want ondanks de goede dingen die de secularisatie biedt, bespeur ik ook een onverdraagzaam bijeffect. Als je geen agnost of atheïst bent, ben je volgens een groeiende groep Nederlanders zo goed als achterlijk en als je niet uitkijkt verdacht. Hoezo vrijheid?

Mijn vader werd in 1935 geboren in een gereformeerd gezin. Mijn grootouders hielden rekening met de rustdag op zaterdag, de Sabbat, van de joodse buren. En deze buren respecteerden de zondagsrust van mijn grootouders. Deze ontspannen en tolerante omgang met elkaar, is dat inmiddels niet het spreekwoordelijke kind dat met het badwater is weggespoeld?