Slachtoffers toeslagenschandaal opnieuw in de kou gezet

De slachtoffers van het Toeslagenschandaal zijn opnieuw belazerd. Het verslag van  de parlementaire enquête naar hun noodlot spreidt de “ongekend harde taal” over zulke grote delen van de overheid dat niemand zich echt verantwoordelijk hoeft te voelen. Carrières op het Binnenhof en bij overheidsdiensten komen daardoor niet in gevaar.

De reactie van premier Rutte was typerend: hij stelde vast dat de rechtsstaat had gefaald en dat de overheid zich tegen burgers had gekeerd in plaats van dat zij bescherming kregen. Daarom ging de regering het rapport zeer zorgvuldig bestuderen en de gesprekken zouden al tijdens de kerstvakantie beginnen. Ook hoorde je overal de gedachte dat het nu nog geen tijd was om koppen te laten rollen. Eérst moesten de slachtoffers worden gecompenseerd. En wel sneller. Let op dat woordje: dus niet snel maar sneller, niet meteen maar sneller, niet onmiddellijk maar sneller. Zo tegen kerstmis zullen de meeste tranen in Den Haag wel zijn gedroogd. Daarna gaat de aandacht naar de vaccinatie en het R-getal.

Dat is het resultaat nadat het publiek veertien dagen lang op de televisie een combinatie had mogen aanschouwen van vergeetachtigheid en handenwringen. Hersenprofessor Erik Scherder kan er zo een televisiecollege aan wijden.

Je zult zien dat voor het weekend een politicus gaat zeggen dat we nu naar voren moeten kijken en niet achter ons. Wie dat wel doet, ziet voor zich de gestalte van minister Rita Verdonk, die na haar gaffe rond de uitzetting van Hirsi Ali ferm uitriep: “Niet aftreden maar optreden”. Ook uit de mond van de gekapseisde minister Jeanine Hennis vloeide deze uitspraak.

De hele affaire zakt weg in een moeras van zogenaamde zorgvuldigheid. Let maar op.

Ondertussen staat deze zaak niet op zichzelf. Er zijn in Nederland nog veel meer slachtoffers dan die van de toeslagenaffaire. Burgers worden op grote schaal vermalen door de falende jeugdzorg en continu de deur uitgeluld door de zogenaamde wijkteams van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en hun beginsel van zelfredzaamheid. De politie heeft de ICT niet op orde. Al twee decennia niet. Het ene overheidsinfrastructuurproject na het andere kampt met gigantische vertragingen en kostenoverschrijdingen. Zo is er voor 120 miljoen in het oude Ministerie van Buitenlandse Zaken een noodkamergebouw ingericht, dat nu overbodig blijkt omdat de verbouwing van het Binnenhof ook met parlementariërs er in heel goed mogelijk is.

In de Groene Amsterdammer staat een grote reportage waarin glashelder wordt uitgelegd hoe het Ministerie van Welzijn Volksgezondheid en Sport van een gerenommeerd vakdepartement is verworden tot een kantoortoren waar vooral ambtelijk gelul uit komt.

Daaraan danken wij de tweede coronagolf aan en niet aan de bijna dagelijks de mantel uitgeveegde burgers die de regels niet na zouden volgen of op zoek zijn naar de rafels van de wet. Je bent verdachte tot het tegendeel is gebleken.

Dat Toeslagenschandaal is net zoiets als het topje van de ijsberg die straks tegen  het eiland South Georgia botst. Ze brengt een structureel probleem tot uiting: de overheid is op steeds meer terreinen niet langer tegen haar taken opgewassen.

Van de politiek valt geen soelaas te verwachten. Die huppelt van het ene incident naar het andere zonder de grote lijn te (durven) zien.

Naschrift: en de slachtoffers? Die zouden allemaal in januari 10.000 euro moeten krijgen in de vorm van een niet terugvorderbaar voorschot.

De rest volgt in het kalenderjaar 2021. Dit alles hoeft andere activiteiten niet in de weg te staan. Het is een schandaal dat de kamer op kerstreces gaat in plaats van dit rapport te bespreken.