Spreek niet meer van de Zeeheldenbuurt, maar van het Zeeroverskwartier

In steeds meer gemeentes woedt een debat over de naamgeving van oude straten. Vorige generaties eerden er historische personen mee, die in hun ogen goede vaderlanders waren en een voorbeeld voor de jeugd. Ze lieten zich daarbij vaak inspireren door de Gouden Eeuw, het wemelde van de jongens van stavast, die de vijanden van de hoogmogende heren van de Staten Generaal menig poepie lieten ruiken. Tegenwoordig stellen wij vast dat zij hierbij niet altijd te werk gingen comme il faut, regelmatig volgens de normen van hun eigen tijd, vaker volgens die van onze tijd. Zo schiep Johan Maurits van Nassau door Luanda en Elmina te veroveren voor de West-Indische Compagnie de voorwaarden om zich structureel met slavenhandel bezig te houden in plaats van incidenteel. Een paar keer liet hij voor eigen rekening en risico tientallen slaven vervoeren op schepen van de compagnie om zo een paar centen extra in zijn zak te kunnen steken. Dat was natuurlijk niet de bedoeling van de Heeren IXX, zijn opdrachtgevers in Amsterdam.

En dan dat opgeklommen touwslagertje Michiel uit Vlissingen, die zich de achternaam de Ruyter aanmat. Dat had niets met liefde voor paarden te maken. Ruiten is een oud Nederlands werkwoord. Het betekent de boel uitplunderen en wat overblijft kort en klein slaan. Nu moet je er wel bij vertellen dat Michiel deze stiel alleen beoefende in het kader van formele oorlogsvoering met kaperbrieven van de hoogmogende heren der Staten Generaal óf van de edelmogende heren van de Staten van Holland. Dat weet ik niet en ik zit nu lekker koffie te drinken bij Lola op het Noordeinde in Den Haag.

Dat is wel nodig na een kruistocht door het Zeeheldenkwartier in Den Haag waar men destijds met kwistige hand de straten vernoemde naar Nederlanders die ter zee hun mannetje hadden gestaan. Op de Piet Heinstraat vond ik een prachtige afbeelding van de slag Bij Chatham met brandende Engelse schepen en die van de Ruyter met de driekleur fier in top. Komt ergens aan de muur.

Stel je voor, dacht ik tijdens mijn zwerftocht, dat alle straten in die wijk herdoopt moesten worden en genoemd naar in ieders ogen onschuldige mensen, dieren en dingen. Wat een inspanning zou dat zijn voor de bewoners, die ineens al hun vrienden en relaties adreswijzigingen moeten sturen. En dan is het ook nog een wijk vol winkels en kleine bedrijven. Voor hen is het een ramp.

Toen zag ik dat buurtgenoten zelf een oplossing voor het probleem hadden gevonden. Op heel wat lantaarnpalen waren kleine zwarte stickers geplakt met daarop een doodskop met twee beenderen, de oude piratenvlag uit het Caribisch gebied. Op de beenderen stond “Zeeroverskwartier”. Dat was ook niet helemaal eerlijk want de Roggeveenstraat en de Van Kinsbergenstraat bijvoorbeeld zijn genoemd naar kranige mannen op wie niets aan te merken valt. Er is zelfs kans, dat Van Kinsbergen het bed gedeeld heeft met Catharina de Grote, tsarina van het Russische imperium. “Zeeroverskwartier” dekt de lading niet helemaal maar dat is met “Zeeheldenbuurt” ook niet het geval. Nadat meer dan een eeuw de heldhaftigheid is benadrukt, komt nu een tijd van roofzucht. Je laat de straatnamen ongemoeid maar je spreekt voortaan wel over het Zeeroverskwartier in Den Haag, overigens een van de allerleukste buurten in die onderschatte stad.

Zeeroverskwartier. Geweldig. Met een beetje creativiteit komen we er in dit land wel uit met zijn allen.