Stammenoorlog in Soedan

Sinds het begin van de Tweede Burgeroorlog in Soedan, van 1983 tot 2005, hebben de media deze oorlog bestempeld als een religieuze oorlog, gevoed door de zittende macht in het noorden, die een islamitische achtergrond heeft. Maar dat is een simplistische benadering.

Om het conflict beter te kunnen begrijpen is het belangrijk om de culturele plattegrond van Soedan te belichten. Soedan is een land waarin ongeveer 597 stammen wonen en 400 talen gesproken worden. De stamverdeling en afkomst binnen iedere stam is nog steeds erg belangrijk bij het ontstaan van maatschappelijke klassen in Soedan.

Laat ik als voorbeelden nemen de Jalyea-stam, een van de grootste stammen in het noorden van Soedan, en de Dinka stam, een van de grootste stammen in het zuiden. Als je Jalyea bent en woonachtig in Matama, dan word je zonder voorwaarden geaccepteerd door de andere noordelingen. Datzelfde mechanisme geldt voor de Dinka. Als je van Dinka Bor (Bor is een stad in het zuiden) bent dan wordt je gezien als échte Dinka. Er zijn verschillende Dinka stammen, samengesteld op basis van de plaatsen waar de wortels van de families liggen, bijvoorbeeld Dinka Abyie, Dinka Malakal, Dinka Wawo.

Tijdens de Tweede Burgeroorlog had de verzetsbeweging SPLA een charismatische leider, dr. John Garang, die deze verschillen weliswaar kende maar toch een partij kon oprichten die, onder meer, gericht was op het wegcijferen van de onderlinge scheidslijnen. Ik herinner me een van zijn toespraken waarin hij de bewering van de Soedanese president Omar al-Bashir dat Soedan een Arabisch land is, ontzenuwde. Garang stelde daarbij heel duidelijk dat het onmogelijk is om Soedan met zijn 597 stammen te veranderen in een natie met maar één stam.

De strijd die Garang heeft gevoerd was er op gericht het hele land te bevrijden van de oneerlijke verdeling van macht. Hij pleitte voor een land georganiseerd als een confederatie, waarin ieder gebied grote autonomie zou hebben op het gebied van wetgeving en regering.

De stammenproblematiek is helaas nog steeds nog niet opgelost. Na de onafhankelijkheid van Zuid-Soedan hebben de zittende regeringen in het noorden en zuiden van Soedan de problemen niet kunnen oplossen waardoor de oorlog in Darfur blijft voortduren en ook de onrust in het oosten van Soedan toeneemt. De een-partij-regering van de Motamer Watany-partij in het noorden wordt gevormd door Shaiqia- en Galya-stamleden. Leden van andere stammen werden genegeerd bij de vorming van de de regering. Hetzelfde probleem begon de afgelopen twee maanden heftig vorm te krijgen in Zuid-Soedan, waar de zittende regering voor een groot deel door de Dinka stam wordt gevormd en alle andere Zuid-Soedanese stammen aan de kant zijn gezet. 

De oplossing voor deze problemen in zowel Noord- als Zuid-Soedan lijkt heel duidelijk maar erg moeilijk, namelijk meer democratisering van de regeringen en het eerlijk verdelen van de macht en werken naar de confederatiestaten. Een dergelijke oplossing vereist mensen die het belang van het land hoger stellen dan dat van hun eigen groeperingen, ego’s en zelfverrijking.

Ahmed schreef dit artikel op persoonlijke titel