Stop de Neandertafels op TV (en op het werk)

Dus er zijn anno 2015 nog steeds te weinig vrouwen op televisie. In de Volkskrant werd een aantal mannelijke tv-boegbeelden gevraagd een vrouwelijke evenknie aan te dragen, in een miserabele poging om de treurige vrouwenquota op de buis een beetje op te krikken.

Niemand verbiedt vrouwen Nobel- of andere prijzen te winnen, ze zijn wat mij betreft allemaal uitgenodigd tot het monomane fanatisme dat ons mannen eigen is. En als ze ondanks alle pogingen tot positieve discriminatie niet willen, dan maar niet. Voeren wij onze mannenoorlogjes wel weer in ons eentje…

Ene Arno Vermeulen verwoordde het in hetzelfde artikel zo:

Ik denk dat mannen meer op discussie uit zijn dan vrouwen. Het gaat er soms hard aan toe bij ons. We voeren scherpe discussies. Misschien dat vrouwen dat toch niet aandurven. En ze zijn te bescheiden. Aan talkshowtafels zie je vaak haantjesgedrag. Als je te passief bent of wat zit te dromen, dan is het onderwerp voorbij.

Maar ik kijk al jaren niet meer naar al die mannen en vrouwen die, als zelfbenoemd specialist, elkaar als kippen en hanen overschreeuwen met feitjes en meningen die ze in de krant of op een internetforum hebben gelezen. Ze spelen het spel volgens de ijzeren wetten van TV; ‘Het maakt helemaal niet uit wát ik zeg, maar dát ik iets zeg, en hóe ik het zeg.’

Als ik dit spektakel echt leuk had gevonden, had ik wel een abonnement op de Apenheul genomen, om elke week te kijken welke gorilla als eerste de top van de rots bereikt. Om daar in zijn eentje een flink potje te gaan staan krijsen, het gegil van de andere gorilla’s die ook proberen boven te komen, overstemmend.

De zelfbenoemde specialismecultuur ondermijnt het werk van echte kenners die een onderwerp op een genuanceerde manier kunnen uiteenzetten. En kom nu niet aan met het gelul dat dit niet scoort op televisie. Ik kijk honderdmaal liever naar een genuanceerd betoog, verwoord door iemand die kennis van zaken heeft, zonder onderbroken te worden door een hijgerig talkshowlid die ook een belangrijke mening of onderuithalende vraag heeft. Ondanks dat ik van de instant fulfilment generatie ben, heb ik heus wel een spanningsboog langer dan drie seconden. En met mij een hele generatie, die ondanks hun surfgedrag, ook wel slim genoeg is om drie moeilijke woorden in 1 zin te begrijpen.

Dat televisie in zekere zin een afspiegeling is van de maatschappij, wordt duidelijk in het laatste boek van Joris Luyendijk. Haantjesgedrag, ook bij vrouwen, wordt ook buiten televisie rijkelijk beloond. Lees ‘Dit kan niet waar zijn’, en je krijgt het beeld dat perverse impulsen en egoïsme in de bankensector geïnstitutionaliseerd zijn, met alle gevolgen van dien. Die Londense bankensector die hij beschrijft, mag dan misschien de overtreffende trap zijn; er is in Nederland nog nooit iemand premier geworden omdat hij het vlijtigste jochie van de klas was.

Maar laten we het eens omdraaien. Stel je nu eens voor dat de bedrijven waar haantjesgedrag wordt beloond, ineens niet meer de norm zijn? Maar dat juist de bedrijven waar eigenschappen als consensus, bescheidenheid en teamwork ineens drijfveren zijn om vooruit te komen in de maatschappij?

Een alfamannetje zal, met pseudo-biologische argumenten beweren dat dit een utopie is, en dat de wereld niet zo in elkaar steekt. Dat de sterkste, of in elk geval de grootste schreeuwer al eeuwen overleeft.

Dan vergeten zij even dat er bedrijven zijn die goede winstcijfers behalen omdat de vrouwenparticipatie hoog is, niet alleen in de middenlaag, ook op hoger managementniveau. Bedrijven als IBM en Ernst and Young scoren niet zozeer omdat zij al dan niet door vrouwen geleid worden, maar omdat er normen en waarden op de werkvloer gelden die door onze maatschappij nog op stereotype wijze als vrouwelijk worden neergezet; namelijk overlegcultuur, teamspirit en coaching.

De gedachte komt in mij op dat de meeste vrouwen en veel mannen gewoon niet zoveel zin hebben om volgens de regels van de alfa-man te spelen, en daarom laten zij deze, door dit mansoort gedomineerde bedrijven en talkshows, systematisch links liggen. Of zoals de vrouwelijke CEO van de National Association for Female Executives (NAFE), Betty Spence het treffend verwoordde:

Ten percent of companies in the Fortune 500 have no women on their boards. Those are Neanderthal companies. When you’ve got so many other things to deal with in your life, why should you have to deal with Neanderthals?

Lees hier De Volkskrant: Beste talkshowmannen waar zijn de vrouwen?