Supermarkten moeten extra winst delen

Deze week verschenen in de media verschillende berichten over ondernemers en zzp’ers die het financieel nauwelijks meer volhouden. Ze staan op omvallen en worden door een wispelturige besluitvorming door het kabinet beperkt in hun keuze om daadkrachtige besluiten te nemen. Wat deze crisis uniek maakt is dat we in een korte tijd van een vrije markt naar een zwaar gereguleerde markt zijn gegaan, waarbij de overheid wekelijks besluit welke bedrijven nog open mogen blijven en welke gesloten worden. Daardoor zijn op dit moment de verschillen erg extreem. Waar de een overloopt van het werk, is het voor de ander verboden om te werken. Niet omdat er geen noodzaak is voor zijn of haar werk, maar vanwege de populariteit van het vak bij de mensen. Tegelijkertijd verschijnen er berichten over recordomzetten.

Neem bijvoorbeeld de supermarkten. Nooit eerder was het zo druk in de supermarkten. In 2020 behaalden de supermarkten een recordomzet. Door het verplicht thuisblijven en het sluiten van de horeca, zijn zij de grote winnaars van de Coronacrisis. Dat is natuurlijk fijn voor de supermarkten en hun aandeelhouders, zij kunnen dit jaar een recordwinst verdelen. Enkelen die profiteren van de ellende van de meerderheid. De samenleving kijkt voor steun naar de overheid, maar beter zouden de supermarkten en andere bedrijven die door de crisis veel meer winst maken, de getroffen ondernemers financiële steun kunnen geven.

Door de wispelturige gereguleerde markt is de economie op dit moment als een sportwedstrijd waarbij tijdens de wedstrijd deelnemers gediskwalificeerd worden, terwijl zij zich aan de regels houden. De overgebleven sporters kunnen zonder concurrentie makkelijk winnen. Niet hoe sport en economie bedoeld zijn. In tijden als deze zou het heel vanzelfsprekend zijn dat bedrijven die een recordomzet maken door de ellende van anderen, deze omzet ook delen met die anderen. De winst die deze bedrijven extra halen komt namelijk alleen voort uit het feit dat de markt gereguleerd is. En bij een gereguleerde markt, horen ook andere spelregels voor het verdelen van winst.

Door de winst voor zichzelf te houden brengen de coronawinstbedrijven de samenleving daarnaast eigenlijk nog een tweede klap toe. Door de winst uit te keren aan enkele aandeelhouders, in plaats van aan de getroffen bedrijven, worden er meer maatschappelijke leningen aangegaan om de getroffen bedrijven overeind te houden. De schuld van de samenleving wordt dus hoger, terwijl de uitgaven van particulieren, wellicht in mindere mate, wel door zijn gegaan. De situatie is als een Monopolybord waarbij miljoenen spelers zijn, de straten bezet zijn met hotels en huizen van slechts een aantal spelers en de bank blijft spekken om het spel door te kunnen laten gaan.

Boekhoudkundig kan deze situatie niet te lang blijven bestaan. Als Nederland een bedrijf zou zijn, zou het hierdoor op termijn failliet gaan. Indien de coronawinstbedrijven de winst uitkeren aan de getroffen bedrijven of de samenleving ontstaat er een gezondere financiële situatie voor Nederland. Ook de coronawinstbedrijven zullen daar in de komende jaren van profiteren. Wellicht dat de bedrijven nog denken in het vrije-marktprincipe, maar vanuit sociaal en economisch oogpunt kun je je afvragen hoeveel recht bedrijven als Google, Bol.com of de supermarkten hebben op de extra winst die zij afgelopen jaar behaalden. Hopelijk nemen deze bedrijven hun verantwoordelijkheid en delen zij de winst met diegene waar de winst eigenlijk hoort: de samenleving.