Syrië bombarderen, goed plan?

IS ontleent z’n bestaansrecht maar ten dele aan het kunnen zorgen voor haar eigen mensen. IS is vooral zo effectief omdat hij inspeelt op het diep ingebakken gevoel bij veel aanhangers van de Islam, dat wij hier in het Westen niet menen wat we preken maar uit zijn op hun totale uitroeiing. Bij de bombardementen op IS komen ongetwijfeld een paar big-shots om, maar de hoogste prijs wordt betaald door de gewone man. Zij vertrouwen ons niet omdat we duidelijk alleen maar uit zijn op olie. Waarom anders praten we over Democratie en Mensenrechten maar zijn we ondertussen goede vrienden met Saoedi-Arabië, Koeweit, Egypte, Israël en inmiddels ook Iran? Waarom hielden we jarenlang Saddam, Khadaffi en zelfs Bin Laden de hand boven het hoofd?

De mensen in het Midden-Oosten weten dat hun grenzen zijn getekend door Europese politici in de Eerste Wereldoorlog (zie: Sykes-Picot Linie) en dat die grenzen op generlei wijze rekening hielden met de werkelijkheid op de grond: de grenzen liepen dwars door de territoria van stammen, clans en religieuze groeperingen. De enige overweging was de waarborging van de belangen van Engeland en Frankrijk. Enkele lokale warlords en clanleiders mochten meeprofiteren om een geslaagde implementatie te faciliteren, de voorgangers van de huidige koningen, sjeiks en andere dictators. Vrijwel nergens in het Midden-Oosten is een natiestaat ontstaan zoals we die in Europa kennen. Het gevolg is dat de gemiddelde staat in de regio z’n legitimiteit ontleent aan niets anders dan intimidatie en omkoping. Het eerste dat het Westen zou moeten doen om groeperingen als IS de wind uit de zeilen te nemen is stoppen staten te creëren en te beschermen die niet worden gedragen door een bevolking.

Maar het Westen doet precies het tegenovergestelde. Terwijl het overal Democratie en Zelfbeschikking predikt doet het alles om Democratie en Zelfbeschikking te dwarsbomen als het ook maar enigszins dreigt ten koste te gaan van onze stromannen in de regio. En het verderf dat we brengen jaagt de mensen regelrecht in de armen van extremisten die zeggen ‘Zie je nou wel? Ze geven niet om jullie, het gaat ze alleen om olie!’ Ongetwijfeld zal IS militair verzwakt raken door de bombardementen. Wie weet verdwijnt hij zelfs wel. Maar daarvoor in de plaats komt een nieuwe beweging met een zelfde soort aantrekkingskracht. Antiwesterse terreurbewegingen zullen niet verdwijnen zolang het Westen (terecht) wordt gezien als onderdrukker.

Het enige concrete resultaat dat de bombardementen tot dusver hebben bereikt is de grootste vluchtelingenstroom sinds de Tweede Wereldoorlog. En hoewel deze crisis aanvankelijk nog leek te kunnen worden aangewend om het hogere Europese ideaal te dienen -gemeenschappelijke problematiek legitimeert immers krachtig optreden door de gemeenschappelijke staat- zijn inmiddels ook de Europese leiders de regie kwijt. Bombardementen vergroten niet de druk op de ‘buitengrenzen’ dusdanig dat de burger daadkrachtig Europees optreden eist, de burger eist dat er een streep door het Schengenverdrag gaat.

Paradoxaal genoeg gloort in dat laatste nog enige hoop: als het eenmaal klaar is met het vrije reizen in Europa verdwijnt de voornaamste oorzaak van neo-xenofobie op dit continent en kan onze verstandhouding met nieuwkomers beginnen te verbeteren. Wellicht zien onze leiders straks een uitdaging in het herstel van onze samenleving en het bestrijden van achterstelling en radicalisering, zoals ze die nu nog zien in hun Europese avonturen.