Territoriumdrang 2.0

Mensen zijn net dieren. Dagelijks doen zich talrijke situaties voor, waarin we ons eigen ‘territoriumgedrag’ ten toon spreiden aan de wereld om ons heen. Even laten zien, horen, voelen of ruiken dat we er zijn en er toe doen.

Laat ik als voorbeeld het gedrag van mensen in een trein nemen. Nog voordat je instapt, en met goed fatsoen staat te wachten totdat iedereen is uitgestapt (weggespeelde concurrentie), treedt de adrenalineverhogende territoriumdrang al in volle werking.

Je wilt vooraan staan (dominantie/heersen), zodat je als eerste binnen kan zijn om je plaats (territorium) te bemachtigen (af te bakenen). Wanneer dat gelukt is, en je je zwaar bevochten plek hebt weten te veroveren (rangorde), leg je je tas het liefst naast je op de bank (markeren/afbakenen territorium). Wanneer je daarnaast ook nog eens oogcontact met nieuw instappende mensen (concurrenten) probeert te vermijden, straal je leiderschap en dominantie uit (rangverwerving) en zullen je soortgenoten niet snel naast je komen zitten (heerser/alfamannetje).

Wanneer je tóch per ongeluk uit je comfort-zone wordt gehaald, en een soortgenoot vraagt om naast je te mogen zitten, leidt dat vaak tot een gefrustreerde en afgunstige blik (mogelijke aantasting rang). In een enkel geval zelfs tot een nare discussie of botte opmerking (verdediging status). Voor oudere soortgenoten sta je daarentegen meestal zelfs je plaats af (respect voor de groepoudsten).

De laatste jaren lijkt het ‘territoriale gedrag’ van de mens toe te nemen. We hebben nu ook een digitaal terrirtorium. De sociale virtuele wereld op je iMac-, iPad- of iPhone scherm is meestal een zeer makkelijk te bespelen prooi, wanneer het aankomt op het ventileren van je eigen mening, al dan niet vergezeld door enig dierlijk geschreeuw en menselijk gescheld.

Het is zóóó makkelijk om lekker veilig achter je schermpje, je eigen territoriale mening op het internet terug te zien en je directe concurrenten in een verbaal gevecht uit te dagen en te overmeesteren. Met als inzet het verkrijgen van je eigen, digitale stempel en het afdwingen van het laatste, alles overtreffende, woord. Noem het ‘territorisme 2.0’, de digitale strijd van deze tijd.

Andy Warhol was al kunstenaar ver voor de tijd van de digitale wereld en het internet. Hij was ijdel, had ook zijn ‘territoriale behoeften’ en maakte kunst die over de hele wereld gezien zou gaan worden. Zelfs tot ver na zijn dood blijft de kunststroming Pop-Art hierdoor (mede) zijn territorium.

Zijn beroemdste uitspraak is een treffend voorbeeld van de huidige tijdsgeest: de drang tot het veroveren van territoria. In de trein, op het Internet of waar dan ook: “In the future everyone will be famous for fifteen minutes.”

En hij kreeg gelijk. Ook al is het maar door middel van een mening of een geschreven column op het internet.