Three strikes and you’re out

Hij wil dat criminelen die voor de derde keer voor eenzelfde delict worden opgepakt, de maximumstraf voor dat vergrijp krijgen. De aanpak moet er ‘hopelijk’ voor zorgen dat notoire veroorzakers van overlast niet steeds de fout in blijven gaan.” Zo staat het bericht in Trouw van afgelopen maandag. Die toevoeging ‘hopelijk’ in de laatste zin is wel interessant; blijkbaar gelooft de heer Teeven zelf ook niet echt dat dit voorstel effectief zal blijken.

Ik ben op dit moment in Washington, DC (President Obama is ook thuis, getuige de vlag in top op het Witte Huis). Vanochtend aan het ontbijt besprak ik het voorstel van de heer Teeven met een Amerikaanse collega-criminoloog. In dit land hebben ze inmiddels ruime ervaring met dit soort wetten, die vanaf begin jaren ’90 zijn ingevoerd in een aantal staten. Vooral in de staat California zijn de gevolgen desastreus gebleken. Het gevangenissysteem van deze staat is totaal overbelast; er zitten twee keer zoveel gedetineerden in de inrichtingen dan de capaciteit ervan. De staat is op dit moment zo goed als failliet, onder andere door de enorme kosten van haar gevangenissysteem. De agressie tegenover de politie is eveneens toegenomen, omdat mensen niet een tweede, laat staat een derde keer, gearresteerd willen worden. Ook heeft de invoering van de wet bepaald niet geleid tot de beoogde daling van de criminaliteit in de staten waarin ze werden ingevoerd. Ik raad meneer Teeven aan het boek van de bekende hoogleraar strafrecht Franklin E. Zimring en zijn collega’s Hawkins en Kamin uit 2001, Punishment and Democracy: Three Strikes and You’re Out in California te bestuderen. Het staat onder andere op Google books. Het lezen van dit boek brengt hem ‘hopelijk’ op andere, verstandiger, gedachten.

Ik heb nog een aantal tip voor meneer Teeven. Omdat de VVD de overheid en haar uitgaven traditioneel ‘lean and mean’ wil houden, zou hij eens moeten kijken op de website van instituut in een andere Amerikaanse staat, Washington: het Washington State Institute for Public Policy. Hier vind je allerlei rapporten die aantonen dat er veel effectievere manieren zijn om criminaliteit terug te dringen én ook nog belastinggeld te besparen. Investeren in behandeling en begeleiding van delinquenten tijdens hun verblijf in de gevangenis en daarna, bij hun terugkeer in de maatschappij, helpt delictherhaling voorkomen. Effectieve behandeling betekent dat gewerkt wordt aan het verminderen van criminogene risicofactoren, zoals misbruik van alcohol en drugs, problemen met woedebeheersing en impulsiviteit, procriminele attitudes en gebrek aan empathie. Een zeer groot deel van de delinquenten, vooral geweldsdelinquenten, heeft zelf een traumatische voorgeschiedenis waarin geweld ‘normaal’ was. Dergelijke psychotrauma’s laten wonden en littekens achter in mensen, en als die niet genezen, etteren ze door en flakkeren ze op onverwachte momenten op. Een ‘three strikes and you are out’ wet, verandert niets aan de oorzaken van het criminele gedrag. En dat is het enige wat werkt, en wat Nederland nodig heeft.