Thuiszorg is mensenwerk, geen productieproces!

Alhoewel marktwerking in het algemeen niet altijd het beste in bestuurders naar boven haalt, lossen we toch nog ieder probleem waarover we iets grondiger zouden kunnen en moeten nadenken op met ‘méér marktwerking’.

Door Jaap Peters

Onbedoelde effecten daarvan zijn bijvoorbeeld te zien in het onderwijs. Zo gaan scholen geen beter onderwijs geven als gevolg van marktwerking, hoewel dat wel de bedoeling is. Zij weigeren domweg elkaars leerlingen / studenten bij de poort om de gewenste kwaliteit te realiseren. Leerlingen die mogelijk niet goed mee kunnen met de standaardaanpak worden daarom ook geweigerd. Misschien handig voor de score of ranking van een individuele school, maar de maatschappij schiet er niets mee op. Integendeel. En dat is wél de bedoeling want scholen worden met gemeenschapsgeld gefinancierd.

Van ‘echte’ ondernemers kun je vaak niet beter verwachten dan het nastreven van sec hun eigen financieel belang. Initiatieven als MVO (maatschappelijk verantwoord ondernemen), fair trade-producten, Lekker Dier en 3P (people, planet, profit) proberen daar toch paal en perk aan te stellen. Van gemeenten zou je mogen veronderstellen dat ze óók in het belang denken van de gemeenschap die ze dienen en niet slechts de efficiëntie binnen het gemeentehuis (LEAN) centraal stellen? Hieronder beschrijf ik een concrete suggestie om te voorkomen dat 35 gemeenten de thuiszorg gaan inkopen op een veiling /een afslag.

De thuiszorg bestaat in essentie, net als bijvoorbeeld de schoonmaakbranche, maar uit twee kostencomponenten: salariskosten van thuiszorgers (m/v) en de overheadkosten van hun organisaties (voornamelijk stafdiensten en managers). De goedkoopste is dus diegene die onder de CAO duikt of diegene die wel werkzaamheden belooft te doen, maar dat domweg niet doet. Meer opties zijn er niet, als nagenoeg 100% van de ‘productiekosten’ bestaan uit loon! Een vergelijkbaar probleem hebben we gezien bij de privatisering van de PTT. Alle postbodes werden vervangen door postbezorgers met een stukloon of door jonge ongeschoolde parttimers met 0-uren contracten. Kwaliteit is dan vanzelfsprekend een ondergeschoven kindje bij alle financiële randvoorwaarden. Eigenlijk spreekt hier ook een gebrek aan respect uit voor het werk van thuiszorgers.

Mijn voorstel:

– Werk als thuiszorgorganisatie alleen met opgeleide vakmensen;

– Volledige transparantie over kosten (= CAO) en winstmarge;

– Kwaliteit is minimaal een 8 voor klant- en medewerkerstevredenheid (kan gemeten worden via een onafhankelijk bureau, betrokken door de gemeente);

– Winstmarge van de thuiszorgorganisatie mag alleen in rekening worden gebracht aan de gemeente als de beide bovengenoemde kwaliteitsdoelstelling (een 8) worden gehaald;

– Alleen partijen die dit lijstje accepteren mogen meedoen aan de veiling/afslag.

Als het management van de thuiszorgorganisatie geen serieuze toegevoegde waarde kan bieden (dus een 8) heeft het geen recht op winstmarge. Thuiszorg is mensenwerk, geen Tayloriaans productieproces! Het bovenstaande biedt bovendien aan de kiezers de mogelijkheid te gaan stemmen op 19 maart 2014 over een onderwerp wat ze echt raakt: de lokale kwaliteit van je thuiszorg!

Jaap Peters, organisatieactivist bij DeLimes | Organisatieherontwikkeling Deze column is ook verschenen op: www.OrganisatieActivist.nl