Tijd voor een herziening van de relatie met de Saoedische dictatuur

Op 2 oktober ging de Saudische journalist Khashoggi naar binnen bij het Saudisch consulaat in Istanbul, sindsdien wordt hij vermist. Hij had een echtscheidingsdocument nodig om te kunnen trouwen met z’n Turkse verloofde. Dat gaat niet meer gebeuren. Bijna drie weken verder, ontkenningen door de Saudische autoriteiten en veel internationale pers en verontwaardiging, bevestigden de Saudiërs gisteren dat Khashoggi ‘als gevolg van een ruzie en handgemeen in het consulaat’ om het leven is gekomen. Negentien mensen zouden zijn gearresteerd. Het Saudisch onderzoek loopt nog.

Van een onafhankelijk, door de VN geleid onderzoek is geen sprake. De Turken onderzoeken Khashoggi’s verdwijning, samen met de Saudiërs. En laten niet na gruwelijke details over de dood van Khashoggi te lekken naar de (inter)nationale pers. De Amerikaanse president Trump laat ongegeneerd doorschemeren dat hij samen met betrokkenen de feiten aan het reconstrueren is. De Saudische kroonprins MbS zou Trump namelijk hebben verzekerd niets met de moord te maken te hebben.

Belangen Voor Erdogan biedt deze crisis een goede gelegenheid om een andere economische crisis weg te poetsen. En zijn reputatie als grote islamitische leider in de regio op te poetsen. Voor Trump is de wapendeal voor meer dan honderd miljard dollar met kroonprins Bin Salman van belang. Maar natuurlijk ook het optreden tegen gezamenlijke vijand Iran is in het Amerikaans belang. En Saudi-Arabië is niet anders gewend dan olie te exporteren, wapens te importeren en de temperatuur rond aartsvijand Iran te doen laten oplopen. Op de achtergrond speelt ook nog mee de kwestie Israël-Palestina waar Netanyahu met actieve hulp van president Trump de twee-statenoplossing aan het begraven is om uitvoering te geven aan zijn plannen voor een groot Jeruzalem. Dictatoriale leiders vinden elkaar, is het niet?

De vraag is, gaat dit nu met een sisser aflopen of opent het westen de ogen voor de ware aard van het Saudische regime? Met de verdwijning van Khashoggi zijn de schijnwerpers vol op Riyad gericht. Ditmaal niet vanwege een strakke PR-show of een met de groten der aarde handen schuddende en wapendeals sluitende kroonprins, maar vanwege een brute moord op een journalist. Gezien het gitzwarte track record van het regime mag dat niet helemaal verbazen. Al decennia worden politieke tegenstanders in binnen- en buitenland uit de weg geruimd. Het onthoofden van gevangenen kennen we van de beelden waarmee we geconfronteerd werden bij de opkomst van de IS. Maar Saudi-Arabië stenigt, hakt handen af en onthoofdt gevangenen al sinds jaar en dag. Ook is bekend dat zij het extreme wahabistische gedachtegoed over de hele wereld verspreiden. Tot aan in Nederland toe. Verder is het publiek geheim dat Saudi-Arabië de afgelopen jaren volop jihadisten in Syrië steunde met geld en wapens om Assad van zijn troon te stoten.

Honger als wapen De dood van een journalist is heel ernstig, zoals minister Blok terecht zegt. Maar de dood van meer dan duizend Jemenitische kinderen als gevolg van Saudische bombardementen in de afgelopen jaren is nog veel erger. In die oorlog doodt Saudi-Arabië, gesteund door een coalitie met de Amerikanen, Britten en de VAE, onschuldigen in Jemen met westerse bommen. De haven waar 70 procent van de voedselvoorziening het land binnenkomt wordt bovendien geblokkeerd. Uit een recent Amerikaans onderzoek blijkt zelfs dat doelbewust voedselvoorraden en distributiecentra worden gebombardeerd. Honger wordt in Jemen als oorlogswapen ingezet door de Saudiërs. De gevolgen zijn te gruwelijk voor woorden.

De VN verklaarde eind september dat inmiddels 22,2 miljoen Jemenieten, driekwart van de bevolking, afhankelijk is van hulp, waarvan 8,4 miljoen Jemenieten iedere dag onvoldoende eten krijgen. Dit aantal kan stijgen naar 10 miljoen aan het einde van het jaar. Als de oorlog door woekert en honger als oorlogswapen ingezet blijft worden door de Saudische coalitie, riskeren we een hongersnood die zijn weerga niet kent. Niet door een natuurramp, maar een door mensen veroorzaakte crisis. Europese landen zoals Spanje en Duitsland besloten onlangs geen wapens meer te exporteren naar Saudi-Arabië vanwege de kwalijke rol in de oorlog in Jemen. Maar bezweken uiteindelijk onder Saudische druk. Het Verenigd Koninkrijk is net als de VS en in mindere mate Frankrijk hofleverancier van wapens aan het Saudische dictatoriale koninkrijk. Het land is de tweede grootste wapenimporteur van de wereld. De afgelopen vier jaar is die import meer dan verdubbeld. Die wapens worden nu ingezet in Jemen maar later waarschijnlijk ook elders, om mensenrechten te schenden, soevereiniteit van landen te schenden en op brute wijze kinderen, vrouwen en journalisten te onderdrukken.

Nu alle schijnwerpers op Riyad zijn gericht vanwege de moord op Khashoggi, is het tijd om die aandacht vast te houden. Straffeloosheid en schending van het internationaal recht mogen niet de norm worden. Oorlogsmisdadigers en moordenaars moeten worden opgepakt en berecht, gerichte maatregelen moeten worden getroffen tegen het Saudische regime en er moet nu eindelijk een wapenembargo komen tegen Saudi-Arabië. Voor alle journalisten die in steeds meer landen onder druk van despotische leiders doelwit van moord, gevangenschap en geweld zijn en voor alle kinderen die doodgaan door honger en bommen. Het moet afgelopen zijn met het grote wegkijken. Het is tijd voor een grondige herziening van de relatie met de Saudische dictatuur.

Cc-foto: Felton Davis