Topsectoren halen winst uit natuur

Goed beheer, behoud en herstel van natuur in binnen- en buitenland dragen bij aan het excelleren van Nederlandse bedrijven in de negen topsectoren waar het kabinet op inzet. Het kabinet doet er daarom goed aan om de kansen en de bedreigingen door ecosystemen en biodiversiteit te adresseren in het nieuwe industriebeleid.

Allereerst de bedreigingen. De afgelopen zestig jaar heeft de mens meer natuur vernietigd dan de zesduizend jaar daarvoor. Als het gebruik van de aarde niet verduurzaamt, zullen we de komende jaren rekening moeten houden met een toename van problemen als schaarste aan water, voedsel en andere grondstoffen, overstromingen, verdroging, bodemerosie, sociale onlusten en ongekend verlies aan plant- en diersoorten.

We kunnen deze bedreigingen ombuigen in kansen. Transitie naar een biobased economy zoals het kabinet voorstelt, kan een goede stap zijn. De biobased economy zal alleen werken als deze is gebaseerd op strikte afspraken over het behoud van ecosystemen en biodiversiteit. Als dat lukt, worden de negen topsectoren in Nederland meteen ook minder afhankelijk van olie en gas en de daarop gebaseerde producten.

Voor de topsector agrofood is duurzame intensivering van de landbouw een belangrijke kans. De groei van de wereldbevolking – van zeven miljard mensen nu naar negen miljard in 2050 – leidt tot steeds meer verdringing van natuur door landbouwareaal. We hebben beide hard nodig. Met de verdere ontwikkeling van precisielandbouwtechnieken kan Nederland niet alleen de eigen landbouw een dienst bewijzen, maar deze technieken ook exporteren naar het buitenland.

In de topsector tuinbouw biedt de kassenteelt mogelijkheden om biologisch te innoveren. De ontwikkeling van natuurvriendelijke bestrijdingsmiddelen als vervanging van toxische chemische middelen is een kans maar ook een noodzaak. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving kost het introduceren van een natuurlijke vijand tegen ongedierte gemiddeld zo’n 2 miljoen euro tegen 150 miljoen euro voor het ontwikkelen van een nieuwe pesticide.

Biomimicry – het nabootsen van verschijnselen in de natuur – levert veel nieuwe producten in de topsectoren energie, high tech, chemie, life sciences en de creatieve industrie. Antireflecterende stoffen in de ogen van motvlinders vormden het uitgangspunt voor een nieuwe antireflecterende coating voor zonnecellen die zorgt voor meer absorptie van zonne-energie.

Als laatste liggen er veel kansen in de topsector life sciences, onder meer in de verdere ontwikkeling van medicijnen op basis van stoffen die hun oorsprong hebben in de natuur. Ook de ontwikkeling van vaccins is hierbij van belang. Het gaat om zowel het welzijn van mens als dier, met name in de intensieve veehouderij. Een koppositie in de duurzame veehouderij ligt in het verschiet als we een manier vinden om dieren gezond te houden zonder grootschalig gebruik van antibiotica.

Natuur krijgt steeds meer economische waarde. Enerzijds voor het risicomanagement van bedrijven, want het verhalen van milieu- en natuurschade wordt steeds meer mogelijk. Anderzijds omdat innovaties uit de natuur onze topsectoren helpen om hun voorsprong op de concurrentie te behouden. Toch kunnen de topsectoren alleen succes hebben als de overheid een langetermijnbeleid creëert voor het herstel en behoud van natuur. Op die manier kunnen bedrijven daarin investeren, en kunnen burgers fiscaal worden gestimuleerd to do good in plaats van to do bad. Als puntje bij paaltje komt is wereldwijd behoud en herstel van ecosystemen de enige manier om de duurzame levering van grondstoffen zeker te stellen.