Universiteiten, ga niet mee in de plannen van het kabinet

Een opmerkelijk bericht in Trouw van 25 februari. De Vereniging van Universiteiten (VSNU) wil de studiebeurs afschaffen, het collegegeld verhogen en een studentenstop invoeren. Dit om de aanstaande bezuinigingen van 370 miljoen euro op te vangen. 190 miljoen daarvan moet van de instellingen zelf komen, 180 miljoen moet door de studenten worden opgebracht via een boete van 3000 euro voor langstudeerders.

De universiteiten hebben blijkbaar hun verzet tegen de bezuinigingen al opgegeven. In een vijfsterrenhotel in Parijs kwamen zij tot de conclusie dat studenten voor de kosten mogen opdraaien. Protesteerden zij in januari nog in toga langs de Hofvijver, nu wordt gekozen voor een nederlaagstrategie. En dat terwijl het nog helemaal niet zeker is of deze bezuinigingen wel doorgaan.

Woensdag 2 maart wordt duidelijk of de regering groen licht krijgt of niet. De kans bestaat dat de oppositie een meerderheid haalt, waardoor de bezuinigingen op losse schroeven komen te staan. Maar ook als de regering wel een meerderheid haalt, is het de vraag of deze plannen erdoor komen. Ze moeten al per september ingaan en ook de huidige studenten worden aangeslagen. Het is de vraag of een rechter dat goedkeurt.

In januari waren studenten en universiteiten nog eensgezind in hun verzet tegen de bezuinigingen op hoger onderwijs. Dat is terecht, want zowel de korting op de instellingen als de studieboete voor studenten zijn buitengewoon onverstandig. De bezuiniging op universiteiten en hogescholen leidt tot verschraling van het onderwijs: minder docenten en massalere opleidingen. Buitengewoon onverstandig als je wilt dat Nederland tot de Top 5 van Kennislanden moet behoren.

De studieboete van 3000 euro voor langstudeerders werd op 17 februari nog fel bestreden door de universiteiten. In een brief aan de Tweede Kamer schreef de VSNU toen:

Daarnaast is verhoging van het collegegeld voor langstuderende studenten oneerlijk en oneffectief. Oneerlijk omdat het alle studenten treft, niet alleen studenten die langer over hun studie doen, én omdat studenten plotseling geconfronteerd worden met een hoger collegegeld.

Toch hebben de universiteiten hun steun ingeruild voor een soort paniekreactie. De angst voor de bezuinigingen is blijkbaar zo groot dat studenten nu een mes in de rug krijgen. Maar door het collegegeld te verhogen en de studiebeurs af te schaffen, wordt studeren steeds meer een zaak van de elite.

Het is goed dat er wordt nagedacht over verbetering van het hoger onderwijs. Veel opleidingen zijn nu al massaal en talloze studenten voelen zich niet uitgedaagd. Het ligt dus voor de hand om dáár wat aan te doen. Met meer goede docenten en intensievere begeleiding. De regering zou dus juist moeten investeren in hoger onderwijs.

Bezuinigen kan heel goed op andere zaken, zoals de JSF, de hypotheekrenteaftrek of door invoering van een bankenbelasting. Investeren in onderwijs is de beste manier om uit een crisis te komen. De universiteiten maken dan ook een vergissing door mee te gaan in de foute keuzes van het kabinet. Ze doen er beter aan hun krachten te bundelen met de studenten. Wie weet zijn de plannen eind deze week al van tafel.