Van budgetbeheerser naar Sinterklaas: het onbegrijpelijke draaien van Rutte

In het kabinet-Rutte 2, toen de PvdA er nog aan deelnam, moest er flink bezuinigd worden om de staatsfinanciën op orde te brengen en dus werd de hand op de knip gehouden. Maar daarna, bij Rutte 3, komt het kabinet over als Sinterklaas die cadeautjes rondstrooit. Ieder probleem, elk maatschappelijk ongenoegen of bestuurlijke misstap wordt afgekocht met een zak geld. Denk aan de gaswinning, de boeren, toeslagenaffaire, mondkapjes, coronacompensaties.

Vaak wordt geld gegeven zonder eerst kritisch te kijken naar de noodzaak van financiële compensatie. Het sterkste voorbeeld is de KLM  die maar even zijn hand op hoefde te houden om miljarden te krijgen, terwijl in het kader van het milieu een brede afweging zeker op zijn plaats zou zijn geweest. Problemen worden niet opgelost door zomaar met euro’s te strooien, maar er moet worden begonnen met een goede analyse en daarop gebaseerd een gedegen plan van aanpak.

Als het gaat om het ongenoegen van gedupeerden, dan is het beter om te laten zien dat de structuur zal veranderen en de oorzaak van fouten wordt weggenomen, zodat in de toekomst problemen worden voorkomen. Immers, als alleen maar financiële compensatie wordt gegeven kan bij veel burgers het beeld van willekeur ontstaan, zeker als een aantal mensen wordt overgecompenseerd.

Intussen is er nog steeds geen gedegen plan voor het herstel van beschadigde woningen als gevolg van de gaswinning in Groningen en Noord-Drenthe. Hetzelfde geldt voor de toeslagenaffaire, waar evenmin een goede aanpak is gevonden. Ook een fundamentele transitie van de veehouderij laat al jaren op zich wachten. Er is een schrijnend tekort aan betaalbare huurwoningen, maar we plakken maar pleisters terwijl de echte oorzaak, de marktwerking en de ruimte die we geven aan projectontwikkelaars, niet wordt aangepakt. De stijging van de energiekosten pakken we aan door iedereen een lagere energiebelasting te geven omdat dat gemakkelijk is. De hogere inkomens profiteren het meest, terwijl voor de mensen aan de onderkant van de samenleving de problemen groeien. Maar dat is gebruikelijk bij dit kabinet dat de tegenstellingen in de samenleving alleen maar heeft vergroot.

Het is weliswaar lovenswaardig van het demissionaire kabinet om gedupeerden aan de onderhandelingstafel uit te nodigen, maar om problemen blijvend op te lossen zal er toch echt bestuurlijke kracht en deskundigheid moeten worden getoond. Goede regie en gemeenschappelijke verantwoordelijkheid moeten het winnen van korte termijn aanpak en opportunisme.