Van Mao’s mussen naar Trumps Twitter

‘Verdomde wezens. Al honderden jaren crimineel. Vandaag zal de dag zijn waarop we je het betaald zetten’, zo klonk de krachtige leus van Mao’s massacampagne uit 1958. In dat jaar had Mao Zedong een verregaand hervormingsplan afgekondigd – de Grote Sprong Voorwaarts – met als doel van China een socialistische supermacht te maken. Hoewel de campagne tientallen miljoenen mensenlevens kostte, was bovenstaande leus niet gericht op de kapitalistische (menselijke) tegenstander. Nee, de leus had betrekking op China’s andere toenmalige aartsvijand: de mus. Mao had namelijk dit vogeltje aangewezen als grote boosdoener van de mislukte oogsten. Genoeg reden dus om aan het beestje de oorlog te verklaren.

Miljoenen Chinezen werden opgeroepen om als frontsoldaat ten strijde te trekken tegen de Passer Domesticus. Oftewel de doodgewone huismus. Dagenlang sloegen ze met pannendeksels, ratelden ze met keukengerei en wapperden ze met vlaggen op het Chinese platteland, waarna mussen dood ter aarde vielen. Het succes van de campagne was zo groot, dat bij gebrek aan de vogels een insectenplaag uitbrak. Logischerwijs riep Mao de volgende massacampagne – die mijn fantasie wederom te boven gaat – in het leven.

Het verhaal over Mao’s mussen heeft, van al die geschiedeniscolleges die ik tijdens mijn studie heb gevolgd, wellicht het meeste indruk op me gemaakt. Hoe een leider met grootheidswaanzin zijn volk weet te mobiliseren tot totale absurditeit, fascineerde me. Dat dat fenomeen niet tot het verleden behoort noch zich geografisch beperkt tot de Volksrepubliek China, blijkt maar weer uit de oneindige stroom berichten van Trump en zijn oproep tot krankzinnige daden. Zijn pogingen om het Amerikaanse volk te mobiliseren – van het injecteren van bleekmiddel tot het slikken van  hydroxychloroquine – deed me sterk denken aan de massacampagnes van Mao. Trump, naar mijn mening toch ook wel enigszins door grootheidswaanzin gedreven, spoort aan tot de meest idiote acties. Acties gericht tegen zijn grootste vijanden.

De oorlog tussen Trump en Twitter markeert nog een gelijkenis met de campagnes van Mao. Mao’s campagne was er helemaal op gericht om het volk in te zetten voor een oppermachtig China. Ook Trump gebruikt nu soortgelijke acties. Alles wat daarbij in de weg staat, zoals Twitter, wordt afgedaan als fake news.

Natuurlijk, het China ten tijde van Mao was een dictatuur eerste klas. En Amerika is dat niet. De vergelijking gaat in die zin niet op. Maar Trump gaat met zijn absurdistische, destructieve en naar binnen gekeerde beleid wel steeds meer op zijn vroegere Oosterse vrienden lijken. Zou stiekeme jaloezie dan de reden  zijn voor acties tegen China? Wellicht. In dat geval is het een kwestie van tijd voordat Trump het Amerikaanse volk oproept om met pannendeksels de vogel uit de lucht te verjagen. Al gaat het in dit geval om een virtuele vogel.