Van populist tot totalitair dictator, zo doe je dat!

Zondagavond toonde Nelleke Noordervliet in Zomergasten een groot fragment uit een interview met Hannah Arendt. Lang geleden zette haar studie the Origins of Totalitarianism mij op het spoor van moderne twintigste eeuwse dictaturen. Zij zijn totalitair als zij van de onderdanen niet slechts gehoorzaamheid en zwijgen eisen maar actieve medewerking en toejuichingen.

Een totalitaire dictator wil niet alleen het handelen maar ook het denken van zijn volk controleren. Denk daarbij aan Big Brother uit 1984, de beroemde toekomstroman van George Orwell.

Hoe pak je dat aan? Hoe breng je zoiets voor elkaar? Zowel Hitler als Stalin pasten een combinatie toe van propaganda en terreur. Alle oppositie, al het onafhankelijk denken en doen werd meedogenloos vervolgd. Tegelijkertijd stelden zij de bevolking bloot aan een continu bombardement van propaganda, waarbij ze gebruik maakten van de modernste communicatiemiddelen. Bovendien lieten ze aan de lopende band kleine en grote manifestaties organiseren waar het individu bijval moest betuigen en tegelijkertijd met eigen ogen zag dat hij een radertje was in een gigantische goed geoliede machine en geen onafhankelijk persoon met een eigen wil, eigen denkbeelden en eigen ambities.

Totalitaire dictaturen Over die propaganda gaat het hier. Totalitaire dictaturen – zowel de communistische als de nationaalsocialistische – scheppen altijd een vijandbeeld. Er is een lichtende toekomst en ieder staat een paradijselijk leven te wachten maar eerst moet de aartsvijand worden vernietigd die anders alles kapot maakt en saboteert. Een totalitaire leider verenigt zijn volk daarbij eerder in de oorlog tegen een vijand dan in de strijd voor een beter leven. In dat laatste geval, immers, moet de beloning in de vorm van dat betere leven ook komen. Gaat het om het verslaan van een vijand, dan mag je opofferingen vragen. Het gaat er immers om het absolute kwaad te overwinnen.

Vanzelfsprekend verliest de dictatuur zijn zin als het kwaad inderdaad overwonnen wordt.  Daarom is het zaak een vijand uit te kiezen die altijd zichtbaar blijft en niet te overwinnen valt. Je wijst daarvoor een categorie mensen aan die samen geen organisatie vormen maar die wel als zodanig herkenbaar zijn. De Joden bijvoorbeeld. Of de grote boeren. Of de kapitalisten. Of kleinburgers. Of het lompenproletariaat. Iedereen in Duitsland kende het warenhuis van de joodse familie Wertheim. Hitler en Goebbels fulmineerden tegen het jodendom dat met grootwinkelbedrijven de kleine ondernemer het leven onmogelijk maakte. Volgens Stalin saboteerden de grote boeren de landbouw en dreven zij bovendien de prijzen op. Daarom moesten zij worden geliquideerd. En iedereen die dat in de Pravda las, had wel eens een welgedane boer met zijn echtgenote en zijn kinderen zien flaneren in betere kleren dan hijzelf droeg. Zo werkt dat.

Jodenvrienden En niet alleen de vijand moet worden vernietigd, ook zijn spionnen en zijn openlijke en geheime bondgenoten. Behalve joden zijn er altijd jodenvrienden of leden van de communistische partij die in het geniep de grote boeren steunen en daarom ontmaskerd moeten worden en gestraft. Steeds maar weer. Om de zoveel tijd wordt de bevolking opgeschrikt door de zoveelste samenzwering tegen de leider en al het goede dat hij tot stand wil brengen. Totale waakzaamheid blijft geboden. Opoffering voor de goede zaak is noodzakelijk.

Op het moment doet zich in Europa geen echte totalitaire beweging voor. We zien wel dat populistische formaties de propagandatechnieken uit die hoek lenen om zich aanhang te verwerven. Je kunt dat heel goed zien aan de politici die het schrikbeeld van de islam gebruiken om kiezers te trekken. De parallellen met de totalitaire propagandatechnieken zijn treffend. De islam als zodanig is geen georganiseerd blok maar iedereen kent wel islamieten. Er wonen er meer dan vroeger in de straat en als de leider zegt dat er een islamisering van de maatschappij aan de gang is, dan klinkt dat geloofwaardig. 

Moslimknuffelaars De jonge Marokkaantjes die op de scooter door de voetgangerszone scheuren kunnen ook worden aangewezen als voorhoede van ‘de oprukkende islam’. Wij moeten hier een dam tegen opwerpen, zegt de leider, de grenzen sluiten voor het te laat is. Helaas wemelt het in Nederland van de moslimknuffelaars, die tot de linkse grachtengordelelite behoren en in villa’s wonen waar ze geen Turk of Marokkaan te zien krijgen. Ook zij dienen opzijgeschoven te worden en beroofd van hun lucratieve functies. Iedereen heeft wel eens op de televisie een bekende Nederlander gezien die aan een Iftarmaaltijd deelnam. En anders is er altijd oud-burgemeester Cohen die met de vijand wil theedrinken. Zie je wel dat er in Nederland een heel netwerk van samenwerkende moslimknuffelaars bestaat.

In het Midden Oosten pakt men de zaken net zo aan. Daar hebben populistische leiders het voordeel dat zij in tegenstelling tot de Europese wel beschikken over het instrument van de terreur naast de propaganda. Ze kunnen elk tegengeluid smoren terwijl zij oproepen tot een genadeloze jihad tegen de kruisvaarders, de polytheïsten, de joden reen het heidendom. En tegelijk wijzen zij aan welke zogenaamde moslims in werkelijkheid de kaart van deze vijanden spelen en daarom verraders zijn die de dood verdienen. Het is exact dezelfde strategie. Alleen de vijand ziet er anders uit.

Amorfe vijand Als je van plan was een populistische beweging te beginnen, weet je nu wat je moet doen: kies een amorfe vijand die aan bovenstaande voorwaarden voldoet en ga er tegenaan. De babyboomers zijn een heel geschikte vijand omdat ze in veel opzichten dezelfde kenmerken hebben als de islam. Maar ze zijn al een beetje bezet door Bert Brussen en consorten. Met de mannen in het algemeen valt wellicht iets te doen of de huizenbezitters, dan wel de huurders. ’t Is gewoon een kwestie van om je heen kijken en je creativiteit gebruiken. God heeft je die talenten niet voor niets gegeven.

Wezenlijk advies: kies nooit een vijand die als georganiseerde entiteit bestaat. Niet omdat je dan professioneel weerwerk krijgt, maar omdat je beperkt bent in je beschuldigingen. Van een wereldwijde joodse samenzwering was in de tijd van Hitler geen sprake. In feite was hij het die haar verzon. Voor aanvallen en beschuldigingen hoefde hij dan ook alleen maar uit zijn eigen fantasie te putten. Al Qaida doet hetzelfde met de kruisvaarders. Nog twee eigentijdse voorbeelden uit Nederland: waarom kijkt links altijd weg? Of waarom beseffen de babyboomers niet dat de koek op is? Het is onvoorstelbare lulkoek en flauwekul maar je komt er bij miljoenen mee weg.

Als je dan toch bezig bent, maak je dan ook een techniek eigen die wij in Nederland danken aan Pim Fortuyn. Die riep altijd ‘U demonisééért mij’ als hem erop gewezen werd aan wie hij allemaal schatplichtig was. Een goede variant daarop is “Godwin, Godwin”. Godwin zei in het echt dat bij elke langere discussie op het internet Hitler op de proppen verscheen maar nu wordt deze constatering gebruikt om mensen buiten de orde te verklaren die proberen het populisme in zijn historische context te zien. Dat zal ook zometeen bij de reacties duidelijk worden. Vele malen gaan luiaards die niet in staat zijn een stukje tot zijn eind te lezen, hier schrijven, dat er weer ouderwets wordt gegodwind en zo. Dus: roep “Godwin” als iemand duidelijk maakt uit welke rivier je drinkt en neem dan nog een extra slok van de ideologische en propagandistische modder die je ooit heel groot gaat maken. 

Volg Han ook op Twitter

Het laatste boek van Han van der Horst is: Nederland, de vaderlandse geschiedenis van de prehistorie tot nu

cc-foto: Chris