Verhagen draait vernieuwing van internationale samenwerking de nek om

Demissionair minister Verhagen heeft besloten twintig allianties door te laten naar de tweede ronde in de strijd om toegang tot het medefinancieringsstelsel (MFS) van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Op twee na zijn alle jonge en vernieuwende organisaties die net waren toegelaten weer uit het MFS gegooid. Daarmee legt de minister de vernieuwing binnen internationale samenwerking weer volledig in handen van de traditionele ontwikkelingsorganisaties.

Elke 4 á 5 jaar is er een nieuwe aanvraagronde voor het MFS. Iedere ontwikkelingsorganisatie die steun wil van het ministerie van Buitenlandse Zaken moet dan een aanvraag doen. Om versnippering tegen te gaan en samenwerking te stimuleren kon dat vorig jaar alleen in de vorm van een alliantie, een coalitie van verschillende organisaties. Meer dan honderd organisaties zijn maanden bezig geweest met het opzetten van allianties en het schrijven van aanvragen. Dat heeft miljoenen gekost en 43 voorstellen opgeleverd.

Oxfam-Novib, ICCO, Hivos en Cordaid zijn alle vier door naar de tweede ronde. Net als andere grote organisaties zoals het Rode Kruis. Vier jaar geleden gebeurde hetzelfde tijdens de eerste MFS-ronde,  terwijl juist verjonging van de sector werd nagestreefd. De Tweede Kamer vroeg het ministerie toen een extra ronde te organiseren om alsnog jonge en vernieuwende organisaties toe te laten tot het MFS.

Van de twaalf jonge en vernieuwende organisaties die als resultaat daarvan in 2009 zijn toegelaten tot het MFS blijven er nu maximaal twee over. De allianties die helemaal bestaan uit deze organisaties zijn allen afgewezen. Dat is een gemiste kans om de vernieuwing binnen internationale samenwerking ook vanuit het ministerie te stimuleren. De aanzwellende kritiek op en het slinkende draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking zijn voor de demissionaire minister blijkbaar onvoldoende reden om de vernieuwing van de sector door te zetten.

De lessen die geleerd hadden moeten zijn, zijn niet geleerd. Het MFS is nog steeds niet toegankelijk voor nieuwe organisaties, tenzij die zich aansluiten bij een grote organisatie. Daarmee ligt de controle over de toegang tot het MFS weer bij de traditionele ontwikkelingsorganisaties. Zij kunnen gezamenlijk de markt verdelen, een situatie die in geen enkele competitieve markt zou worden getolereerd.

Het MFS werd ingevoerd om competitie te stimuleren, nieuwe organisaties een reële kans op toegang tot het stelsel te geven en daarmee een meer open ontwikkelingssector te creëren. Die doelen zijn niet gehaald. De demissionaire minister doet er goed aan de oorspronkelijke doelstellingen van het MFS opnieuw te lezen en zijn besluit om alle nieuwe organisaties uit te sluiten te herzien. Anders heeft niet alleen heel veel werk niets opgeleverd, maar wordt Nederland door Verhagen voor vijf jaar opgezadeld met een vergrijzende sector. En dat terwijl zijn voorgangers Herfkens, Van Ardenne en Koenders er met veel pijn en moeite in geslaagd waren deze een beetje te vernieuwen. Als Verhagen bij zijn besluit blijft draait hij de tijd terug en die vernieuwing de nek om.

Roelof van Laar is directeur van Stop Kindermisbruik en voorzitter van Nieuw IS. Nieuw IS is een recent opgerichte vereniging van ontwikkelingsorganisaties die naar vernieuwing binnen internationale samenwerking streven en de opvolger van het Innovatieplatform Ontwikkelingssamenwerking. Stop Kindermisbruik heeft geen MFS-aanvraag ingediend.