Vrijheid is zuurstof

In onze stad hangt vandaag de rood-wit-blauwe vlag overal halfstok, als blijk van eerbied en respect. Normaal vlaggen wij pas in de avond voor de doden uit de Tweede Wereldoorlog, enkele uren voor de twee minuten stilte en de kransenlegging. Corona verandert alles, ook onze beleving van de Dodenherdenking. Dit jaar hangen wij ook in mijn straat de vlag al vroeg, de buren en ik.

Nu wij thuis herdenken, merken wij dat de hele dag de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in ons hoofd zitten. Corona maakt dat wij daar de rust voor hebben, nu het drukke ritme van de dag ontbreekt. De kinderen vragen ons ook steeds vaker naar de grote oorlog, sinds de gastdocent met verhalen komt en de juf ze meeneemt naar het Anne Frankhuis, Airborne Museum Hartenstein of andere musea.

De stilte van corona die in onze stad gedaald is, helpt hierin mee; vindt u niet? Al wekenlang helaas, maar nu past de stilte bij de dag.

Tegelijk laten wij met de rood-wit-blauw vlag in alle straten zien dat wij allen aan hetzelfde denken. Vanuit ons eigen huis denken wij allen aan de Arnhemmers die hier een leven geleden vóór ons woonden, tot zij vermoord werden, de onderduik in vluchtten of dood gebombardeerd werden. Aan de Arnhemmers denken wij, die hier woonden tot de Duitsers hen massaal de stad uit joegen na de slag om Arnhem. Aan de Canadezen en de Britten die vanuit de puinhopen door scherpschutters dodelijk geraakt werden. En we denken aan de Arnhemmers die het overleefd hebben, maar nu zo schrijnend pijnlijk en noodzakelijk geïsoleerd zijn. Dit herdenken, dat delen wij.

Als wij vanavond de ramen openen en de klokken horen van de Eusebius en daarna de taptoe van de trompet en de meeblazers thuis, wordt niet alleen twee minuten stilte aangekondigd, maar ook de stilte van deze dag doorbroken. Ja, het wordt echt zo’n bijzondere herdenking die wij nooit vergeten; een dag waarin wij ons met de ‘blijf thuis’-opdracht verwant voelen aan de onderduikers en geëvacueerden van toen, maar ons wel degelijk ook vrij voelen. In het filmpje #2minuten spreek ik voor u door daar woorden aan te geven – dat vrijheid zijn prijs heeft en alle offers waard is – maar alleen als wij ook anderen vrijheid geven.