Waarom het slecht nieuws is als Syriza door de knieën gaat

Sinds het begin van de schuldencrisis deden achtereenvolgende Griekse regeringen precies wat schuldeisers hen opdroegen. Het resultaat? Tweederde van de jongeren is ondertussen werkloos, meer dan een miljoen Grieken moeten zonder inkomen zien te overleven en de staatsschuld als percentage van het BBP steeg van 119 naar 179 procent.

De nieuwe regering wordt nu onder grote druk gezet om dit desastreuse beleid voort te zetten. Voor 1 juli moet de Griekse regering, die bestaat uit Syriza en de nationalistische Onafhankelijke Grieken, een akkoord hebben gesloten met de schuldeisers. Zij moet het IMF een bedrag van 1,6 miljard euro terugbetalen en om in aanmerking te komen voor verdere financiering is zij gedwongen nieuwe bezuinigingen door te voeren.

Dit terwijl de verkiezing van Syriza een breuk betekende met de corrupte kliek van Nieuwe Democratie en Pasok. De partij werd gekozen op basis van de belofte het land weer op te bouwen. Vier centrale punten uit haar programma zijn:

1. Het tegengaan van de humanitaire crisis in het land. Een studie van The Lancet liet zien dat terwijl het aantal depressies als gevolg van de crisis meer dan verdubbeld is, de financiering van de geestelijke gezondheidszorg werd gehalveerd. 2. Belastingrechtvaardigheid. Belastingontwijkers werd jarenlang de hand boven het hoofd gehouden. Een lijst met bijna 2000 belastingontwijkers verdween in een la, terwijl de grote rederijen geen belasting betalen. 3. Vergroten werkgelegenheid. Een kwart van de Grieken is werkloos, terwijl steeds minder mensen werken in sectoren zoals de zorg of het onderwijs. 4. Vergroten van democratie. Dezelfde politieke partijen en families konden elkaar jarenlang afwisselen zonder dat ze werden afgerekend op hun beleid.

De afgelopen maanden werden al verschillende verbeteringen doorgevoerd. De schoonmakers die ontslagen werden bij het ministerie van Financiën en de journalisten van staatsomroep ERT werden na een jarenlange strijd weer aangenomen. Kinderen van vluchtelingen die geboren zijn in Griekenland kregen een verblijfsvergunning en detentiecentra worden gesloten.

Druk op Syriza Syriza wordt gechanteerd door de Trojka (ECB, IMF en Europese Commissie) om akkoord te gaan met nieuw bezuinigingsbeleid. De Troika stelt voorwaarden zoals dat de BTW verhoogd moet worden en het voortzetten van privatiseringsprogramma’s voor spoor, vliegvelden en de havens (lees: markten openen voor Duitse en Franse multinationals). De pensioenen moeten verder worden verlaagd, terwijl veel mensen afhankelijk zijn van de pensioenen van hun (groot-) ouders na het verlies van hun baan. Deze eisen gaan lijnrecht in tegen het politieke programma van Syriza.

De onderhandelingen tussen de Trojka en de Syriza regering gaan tussen twee ongelijke partijen. De positie van Syriza wordt verder verzwakt omdat haar Keynesiaanse programma op twee gedachten hinkt. Enerzijds wil de partij een groot gedeelte van de schuld niet betalen, anderzijds weigert de partij een vertrek uit de eurozone te overwegen. Maar als Griekenland in de euro wilt blijven, dan is zij overgeleverd aan de eisen van ondemocratische instellingen zoals het IMF en de ECB. Hierdoor was de Europese elite in staat om in februari een akkoord te sluiten waarin Syriza gedwongen wordt de schuld terug te betalen en nieuwe bezuinigingen in te voeren.

Als reactie op dit akkoord stelde verzetsheld en parlementslid voor Syriza Manolis Glezos : ‘Een maand is voorbij en onze beloftes hebben zich niet vertaald naar de praktijk. Jammer, jammer, jammer. Dit is waarom ik mijn excuses aanbied aan het Griekse volk omdat ik deze illusie gevoedt heb.’

Hoewel de Syriza-regering zich in tussen heeft gebonden aan de grote lijnen van het door de Eurozone-opgelegde beleid, is het geen gegeven dat zij hiermee verder gaat. De linkse oppositie binnen de partij, die oproept tot de nationalisering van de banken en het belasten van de rijken, wint aan steun. Steeds meer werkende mensen die de afgelopen jaren de straat op gingen, zien een breuk met de schulden en de euro als enige optie.

Europa Er zijn twee belangrijke drijfveren voor het Europese bezuinigingsbeleid. In de eerste plaats is het gericht op het subsidiëren van multinationals en banken. Van al het geld dat de afgelopen jaren naar Griekenland is gegaan, is 92% in de zakken van Europese en Amerikaanse banken verdwenen. 17 procent van de staatsschuld is in private handen, tegenover in ieder geval 62 procent dat in het bezit is van andere Eurozone-staten – dit was in 2010 nog 26%. Het Europese beleid heeft er dus voor gezorgd dat er een complete bloedtransfusie plaatsvond, waarbij de schulden uit de financiële sector publiek zijn gemaakt.

In een zeldzaam moment van eerlijkheid stelde voormalig Duitse Centrale Bank voorzitter Karl Otto Pöhl over de bail-out: ‘het ging over het beschermen van Duitse banken, maar vooral de Franse, tegen afschrijvingen van de schulden. Op de dag dat het (eerste, EVDB) reddingspakket overeen werd gekomen, stegen de aandelen van Franse banken met 24%. Als je dat ziet, zie je de werkelijke reden, namelijk het redden van de banken en de rijke Grieken.’

De tweede reden voor de halsstarrigheid van Merkel en Dijsselbloem is dat Griekenland als voorbeeld wordt gesteld voor de rest van de Eurozone. Er zijn dit jaar verkiezingen in Spanje en Ierland. Op basis van massale strijd zijn hier ook linkse partijen opgekomen tegen de bezuinigingen. Door de Syriza-regering te breken, wil de Europese elite laten zien dat er geen alternatief mogelijk is voor het neoliberale bezuinigingsbeleid van de afgelopen jaren.

Wat kunnen wij doen? Dit is waarom het zo belangrijk is dat we ons in Nederland niet laten afleiden door nationalistische sentimenten dat de Grieken hier zelf om gevraagd hebben. Als de Syriza-regering onder druk van de Europese elite door de knieën gaat en vergaande bezuinigingen accepteert, dragen wij allemaal de gevolgen. Een alternatief voor het dwangbuis van de eurozone is daarmee verder weg dan ooit. Wij zijn allemaal Grieken. Dit is waarom ik iedereen oproep mee te demonstreren zondag op de Dam.

Hiernaast is het belangrijk om te zien dat de Griekse politici die de afgelopen jaren bezuinigingen hebben doorgevoerd, alleen in gradatie verschillen van hun Nederlandse collega’s. Rutte II heeft meer dan dertigduizend zorgwerkers werkloos gemaakt, helpt multinationals belasting ontwijken en is medeverantwoordelijk voor het recordaantal ZZP’ers. Het aangekondigde belastingplan zal de ongelijkheid in Nederland alleen maar verder versterken. Reden genoeg om ook in Nederland het verzet te bouwen.

Manolis Glezos, lid van de linkse oppositie binnen Syriza, zal komende zondag spreken tijdens de demonstratie in solidariteit met de Grieken in Amsterdam