Waarom ik Oxfam Novib aanklaag

Het is bon ton bij maatschappelijke organisaties: zodra er een succes te vieren valt waaraan jouw organisatie heeft bijgedragen, dan claim je eenzijdig het succes. ‘Het is in de hele sector een normale gang van zaken.’ laat Farah Karimi, algemeen directeur van Oxfam Novib mij weten. Maar hoe normaal is het nou eigenlijk om een resultaat dat door meerdere maatschappelijke organisaties en anderen is behaald eenzijdig te claimen als succes?

Oxfam Novib startte samen met haar zusterorganisaties, zoals Oxfam Duitsland, etcetera, een grote internationale campagne om onder andere Cola Cola en Pepsi te bewegen geen suiker meer afkomstig van ingepikte grond in hun producten te verwerken. Begin november ging Coca-Cola overstag en zette een eerste belangrijke stap door ‘diepgaand, onafhankelijk onderzoek [te] laten doen naar de mensenrechten en milieugevolgen van haar bedrijfsvoering’.

Oxfam heeft daarmee absoluut een belangrijke ‘dreun’ uitgedeeld aan Coca-Cola, maar claimt vervolgens de overwinning eenzijdig als haar succes. Supporters worden wel bedankt, maar collega-organisaties die ook veel hebben bijgedragen aan het succes, worden niet genoemd. Het is alsof de spits van een voetbalteam in z’n eentje de overwinning van een voetbalwedstrijd gaat zitten vieren omdat hij het beslissende doelpunt heeft gemaakt. Los van het feit dat dat niet fair is, is het ook gewoon niet leuk.

Spitsen die te vol van zichzelf zijn claimen eenzijdig het succes bij een doelpunt. Collegiale spitsen zullen in de interviews na de wedstrijd uitbundig vertellen dat het doelpunt alleen gemaakt kon worden door de uitstekende training voorafgaand aan de wedstrijd, de superbe begeleiding van het hele technische team en uiteraard de geweldige prestaties van alle andere 10 spelers. ‘Die bal werd zo goed voorgezet, dat ik ‘m niet kon missen.’

Successen zoals die van Oxfam in de Coca-Cola case worden nooit alleen bereikt. Vele organisaties zijn vaak jaren aan het duwen en trekken om grote multinationals in beweging te krijgen. Alleen dan heeft de actie, van in dit geval Oxfam, kans van slagen om het doelpunt te maken.

De cultuur van resultaten eenzijdig claimen frustreert samenwerking tussen maatschappelijke organisaties en dat komt de effectiviteit van het maatschappelijk middenveld niet ten goede. De bezuinigingen bij de maatschappelijke organisaties versterkt dat solo claimen van successen alleen maar, want wie de meeste resultaten kan laten zien, maakt de grootste kans op de fel begeerde subsidies en de gunst van de donateur. Het maatschappelijk middenveld is zo verworden tot een supercompetitieve markt waar iedereen voor zijn eigen merk wil scoren.

Op 15 november heb ik een officiële klacht ingediend bij Oxfam over het eenzijdig claimen van het succes bij de Coca-Cola case. Oxfam wil nergens van weten en wuift mijn klacht weg. Maar Oxfam is lid van Partos, de brancheorganisatie van ontwikkelingsorganisaties, en moet zich daarom houden aan de gedragscode van Partos, waarin staat dat Partosleden zich collegiaal moeten opstellen naar elkaar. Het eenzijdig claimen van successen is naar mijn mening niet collegiaal. Omdat Oxfam mijn klacht wegwuift, heb ik vandaag mijn klacht doorgestuurd naar de klachtencommissie van Partos. Morgen komt het Partos bestuur bijeen en zullen zij ongetwijfeld bespreken of mijn klacht in behandeling zal worden genomen.

De Oxfam case is voor mij een soort ‘proefproces’ om de discussie op gang te brengen over de claimcultuur binnen het maatschappelijk middenveld. Ik roep julie dan ook allemaal op uitvoerig aan dit debat deel te nemen. Via mijn Facebook pagina  en Twitter  kunnen jullie goed op de hoogte blijven van de discussie omtrent dit onderwerp.