Waarom is de mens monogaam geworden?

Minder dan drie procent van de zoogdiersoorten is monogaam. Waarom is de mens dan monogaam geworden? Tenminste een groot deel van de mensen, want lang niet iedereen houdt zich daaraan. Er moet in de evolutie een reden geweest zijn voor monogamie. Puur om romantische redenen kan het niet ontstaan zijn. Een opzienbarend onderzoek dat gepubliceerd werd in de Proceeding of the National Academies of Sciences komt wel met een heel lugubere verklaring.

Monogamie zou ontstaan zijn om de kinderen te beschermen tegen moord door rondzwervende mannetjes. Die ruimden de kinderen uit de weg zodat de vrouwtjes weer seksueel beschikbaar waren. De andere vaak aangevoerde redenen voor de ontwikkeling van monogamie zijn het beschermen van hun vrouwtjes en het samen opvoeden van de kinderen omdat dat bij mensen een nog al lang en intensief proces is. De onderzoekers beweren dat dat echter eerder gevolgen van monogamie zijn en niet de oorsprong.

Hoe onderzoek je in hemelsnaam zo iets? Gekeken werd naar de eigenschappen van 230 zoogdiersoorten en andere mogelijkheden kwamen gewoon niet in aanmerking. In de analyse werd gekeken naar ontwikkeling van gedrag van mannetjes bij opvoeden kinderen, mobiliteit van vrouwtjes en de dreiging van het vermoorden van de jongen door mannetjes. Voor mensen monogaam werden bleek alleen die altijd dreigende moord op de kleintjes constant aanwezig te zijn. De andere factoren kun je volgens de onderzoekers dus buiten beschouwing laten. Door monogamie kon het doden door loslopende mannetjes dus voorkomen worden en was er garantie dat het nageslacht in leven bleef.

Toevallig verscheen op de zelfde dag een artikel in Science waarin een andere theorie over waarom mensen monogaam werden werd gepresenteerd. Daarvoor werd een genetische analyse van 2500 zoogdiersoorten gedaan. De belangrijkste factor was in dat onderzoek of vrouwtjes dicht bij elkaar leven of juist ver van elkaar vandaan. Leven ze ver van elkaar vandaan, dan kunnen de mannetjes de vrouwtjes en hun jongen niet beschermen en daarom gaan ze er vlak bij in de buurt leven. Omdat er geen andere vrouwtjes in de buurt zijn, zijn ze dus “van zelf” monogaam geworden.  Ik vraag me af hoe het met de menselijke evolutie moet gaan nu we zo boven op elkaar leven. Kunnen op den duur de kerk en Hollywood daar wel tegen op?

De New York Times , de Guardian en eigenlijk alle media staan vol met hoe de mens monogaam werd. Iedereen heeft er iets over te zeggen. Ik wil u één variant niet onthouden. Dat is die vanuit een feministisch oogpunt bekeken. Daarbij speelt de dreiging van het doden van de jongen door de opgewonden mannetjes wel een rol, maar die zou er juist voor zorgen dat de vrouwtjes sletterig met iedereen wilden paren, want op die manier zouden ze kinderen van alle rond dolende mannetjes hebben en die zouden denken dat de jongen van het vrouwtje van hun zijn en die daarom niet doden. Zeg maar “neuken uit opofferingsgezindheid en snel elke loslopende man verleiden en zo onschadelijke maken”. De volgende stap was dat mannetjes de vrouwtjes gingen controleren om zeker te weten dat het hun jongen waren en monogamie is dus eigenlijk niets anders dan een manier om de enorme lustgevoelens van vrouwen onder controle te brengen door ze wijs te maken dat er niets mooiers is dan de romantiek van de eeuwige trouw, waar ze zich zelf niet aan hielden.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Het vorige Gezonde Weetje van de Dag: Word je eenzamer van consumeren?

Het nieuwe boek van Ivan Wolffers is: Het gezonde lifestyleboek