Wajongers worden de vergeten groep van deze crisis

Op 19 mei spreekt de Eerste Kamer over het harmoniseren van de Wajong, de wet die de uitkeringen regelt voor jonge mensen met een arbeidsbeperking. Dit voorstel is door de Tweede Kamer nipt aangenomen. De huidige drie Wajongregelingen, die nu naast elkaar bestaan, worden er één. Deze aanpassing heeft goede kanten. Als je wilt studeren, gaat bijvoorbeeld niet langer je uitkering omlaag. En je kunt terugvallen op de Wajong tot je pensioen. Maar de effecten op het inkomen van duizenden Wajongers zijn ronduit slecht.

Het klinkt mooi: harmonisatie. Maar Wajongers krijgen straks niet langer de aanvullingen op hun uitkering die hun inkomen opkrikken tot minstens de hoogte van het minimumloon (€ 1680 bruto per maand). Een voorbeeld: als je door je beperking niet meer dan 28 uur per week kunt werken dan kun je nu in zeven jaar groeien naar het minimumloon voor 40 uur. Door het verdwijnen van zo’n regeling word je dubbel gestraft voor je beperking: je werkt het maximale aantal uren dat je kunt werken, maar moet toch bijstand aanvragen, met partner- en vermogenstoets. Welke functie je ook hebt, hoe hoog ook je opleiding: je verdient dan als Wajonger je leven lang nooit meer dan een bijstandsuitkering. Is dat het perspectief dat wij Wajongers gunnen?

Veel van onze leden maken gebruik van de huidige regelingen, in het hele land gaat het om zeker 66.000 mensen. Die raken al na een jaar ál hun opgebouwde rechten kwijt als ze overstappen naar een andere baan of ontslagen worden. Zij houden dan maximaal een jaar recht op een zogenoemd garantie-inkomen, maar daar zit een fors risico aan. Als je binnen een jaar je baan weer kwijtraakt of geen andere vindt, val je direct onder de nieuwe regels en keldert je inkomen gigantisch. Met de nieuwe regels zullen Wajongers niet snel solliciteren naar iets anders. Want wie wil zo’n risico lopen?

Een garantietermijn van twaalf maanden is een recept voor een ramp. Met een beperking een baan vinden is al topsport en bijna onmogelijk binnen die termijn. En het scenario is er met de coronacrisis niet beter op geworden. We gaan een recessie tegemoet, met meer werkloosheid. Het kabinet geeft enorme bedragen uit om bedrijven en banen te redden.

Een al zeer kwetsbare groep dan zo weinig tijd geven is op dit moment onrechtvaardig. Er is teveel onduidelijk, de gevolgen van de crisis zijn nog niet onderzocht. Ook niet wat het doet met de gezondheid van mensen. Of hoeveel Wajongers vallen onder de risicogroepen. Onduidelijk is wat het garantie-inkomen betekent voor Wajongers die zzp’er zijn. Kortom, we kunnen de gevolgen van dit wetsvoorstel niet overzien.

Samen met andere belangenorganisaties hebben wij een alternatieve rekenformule ontwikkeld. Die houdt er rekening mee dat veel mensen met een beperking slechts parttime kunnen werken en zorgt dat zij dan minstens het minimumloon ontvangen. Deze aanpassing helpt ook de Wajong vereenvoudigen, zoals regering en Tweede Kamer willen. Hij sluit, anders dan het kabinetsvoorstel, bovendien goed aan bij het VN-verdrag Handicap en voorkomt dat Wajongers de vergeten groep van deze crisistijd worden.

De Eerste Kamer moet het wetsvoorstel snel in de prullenbak gooien en staatssecretaris Van Ark zeggen dat ze haar huiswerk opnieuw maakt. Maar dan stukken beter.