We nemen afscheid van het jaar 2019

Ja, de wereld is in verwarring. Ja, de wereldleiders lijken daarbij minder coöperatief. De VN-klimaattop in Madrid aan het einde van dit jaar was bijna een totale mislukking. Spanningen blijven aanhouden of treden opnieuw op in het Midden-Oosten, Kashmir en in de relatie China-India. Naast het bekende woord ‘handelsoorlog’ dreigt een nieuwe categorie te ontstaan: de ‘ruimteoorlog’.

Nee, de verwarring is niet alleen aanwezig in het ‘America First’ of de Europese ‘Brexit’, al trekken deze situaties mijns inziens onevenredig veel aandacht in de media.

Hoopgevend is bij dit alles het mondiale protest van de jongeren voor een actief wereldwijd klimaatbeleid, voor democratie in de steden Moskou en Hongkong en voor veilige scholen in Amerika. En al eerder creëerden jongeren een Arabische Lente (al wordt deze onderdrukt, bijvoorbeeld in Egypte).

Voor een perspectiefvol 2020 kunnen we deze activistische jongeren als voorbeeld nemen en steun aan hun acties op de agenda zetten, meer dan tot nu toe het geval is.

Dit laatste roept de vraag op of er een platform is waar jongeren wereldwijd elkaar kunnen ontmoeten. Waar het mogelijk is om op beslissende wijze invloed uit te oefenen in de richting van een duurzame planeet aarde.

Al snel denken we aan de Verenigde Naties (VN), met het hoofdkwartier in New York. Aan een aanpassing van hun organen en vergaderingen om de stem van de jongeren effectief te kunnen horen.

Ik denk dat dit een heilloze weg is. De VN telt 193 leden waarvan de afstand tot het hoofdkwartier zeer groot is. Het gaat dan niet alleen om het bijna mislukken van de klimaattop maar ook om een effectief vredesbeleid inzake het Midden-Oosten. Nationale en geopolitieke belangen maken het onmogelijk om de menselijke ellende in Syrië te stoppen. De door verschillende staten georganiseerde moordpartijen konden in Jemen zonder interventies hun gang gaan. Vluchtelingenstromen kunnen ontstaan zonder dat opgetreden wordt tegen de verantwoordelijke partijen en/of staten.

Tegen zo’n wereldorganisatie vol conflicten dienen we de activistische jongeren in bescherming te nemen.

Het is daarom tijd voor een ander verhaal. Een verhaal dat het mogelijk maakt dat de jongeren zelf sturing kunnen geven aan een betere wereld, niet gehinderd door verouderde structuren.

Zo’n verhaal kan ontstaan als we in het nieuwe jaar op creatieve wijze het ondenkbare bedenken en verbeelden. Het nieuwe verhaal kan beginnen met de vraag waarom we de continenten niet verantwoordelijk maken voor een betere toekomst. Het gaat dan om een transitie van de VN tot bijvoorbeeld een Wereldraad der Continenten. Het betekent het einde van de dominantie van Europa en Noord-Amerika en vrijbaan voor een autonome ontwikkeling van de overige continenten. Afrika is dan niet meer het zorgenkindje maar kan werken aan een eigen zogenaamde ‘Ubuntu-toekomst’ gebaseerd op veerkracht en samenwerking.

Klimaatkwesties, de opvang van vluchtelingen, de samenwerking op het gebied van technologie én vredesplanning zijn dan een zaak van de continenten zelf, met een wereldraad als coördinerend platform.

Een dergelijke nieuwe wereldorde kan rekenen op verzet van de grote staten want zij moeten hun belangen delen met andere, minder machtige staten. Ook zal de culturele machtspositie van Europa moeten worden opgegeven ten voordele van dienstbaarheid en kennisdeling. Uiteraard kan de EU samen met Rusland daarin een mondiale leerschool zijn.

De positie van de activistische jongeren kan in dit verhaal positief zijn: zij kunnen als ‘continento’s’ het samenwerken binnen en tussen de continenten afdwingen, zonder geremd te worden door bureaucratie en bestaande posities.

2019 heeft laten zien dat we vertrouwen kunnen hebben in de organisatiekracht van jongeren tot verandering. De samenlevingen in onze wereld moeten voorkomen dat jongeren teleurgesteld afhaken.