Wij geloven in de Almachtige: De Markt

In rap tempo hebben we samenlevingsbreed afscheid genomen van God. Al gunnen we een ieder – tolerant als we heten te zijn – nog best wat particuliere gelovige opvattingen, zo lang die niet te hinderlijk zijn natuurlijk. Maar een mens wil nu een keer geloven, daar is hij/zij mens voor.

Creatief als we zijn, zijn we daarom aan de slag gegaan om een nieuwe God te scheppen. Het heeft even geduurd voordat Hij in volle glorie zijn macht aan ons kon openbaren. Maar nu kunnen wij niet meer om Hem heen: alomtegenwoordig, almachtig, onmetelijk en onzichtbaar: De Markt.

We kennen Hem niet persoonlijk; dat kan niet, daar is Hij te groot voor. Wij kennen Hem via zijn boodschappers die avond aan avond via de TV hun indringende boodschap op ons loslaten. Zij spreken vanuit hun tempels vol beeldschermen over Het Vertrouwen In De Markt. Vertrouwen doet groeien: Dat is Het Evangelie van De Markt. Zij dienen, zo blijkt, De Markt met een volkomen overgave. Dat doen zij door op precies het juiste moment een knop in te drukken of een getal in te typen. Dat eist De Markt namelijk: dat er tallozen zijn die elke dag in een golf van oost naar west Hem dienen door te schuiven met miljarden. Dat geld is overigens niet van henzelf. Dat is van particulieren, bedrijven en overheden die eveneens gekozen hebben voor het geloof in de diepe betekenis van dit intense ritueel. 

Wij met z’n allen vertrouwen – in navolging van Zijn boodschappers – ook in De Markt. Het blijkt zelfs meetbaar: het consumentenvertrouwen heet dat. Er is een duidelijke relatie tussen het vertrouwen van de boodschappers en dat van ons, de consumenten. Het ergste dat er kan gebeuren is dat dat gezamenlijke vertrouwen inzakt. Twijfels zijn uit den boze. Groei wordt krimp, winst wordt verlies. En hoe. Er worden ons scenario’s voor ogen geschilderd die werkelijk apocalyptisch zijn: als De Markt niet nog groter wordt gemaakt dan Hij al is, dan is het einde der tijden nabij. De Markt eist daarom ook offers, soms onmenselijke offers. Persoonlijk, maatschappelijk, ecologisch, noem maar op. Daar is Hij Markt voor.

Er blijven echter hinderlijke, irritante verhalen de ronde doen waar de De Markt nog steeds geen antwoord op lijkt te hebben. Hoe is het mogelijk? Over een vrouw in Somalië bijvoorbeeld, die haar van de honger stervende kinderen heeft moeten achterlaten aan de kant van de weg. Buiten het dagelijks golvende ritueel van de gelovige miljardenspeculaties zijn er mensen die met twijfel en aarzeling wat geld doneren. De teller staat op zo’n 20 miljoen. Godnogaantoe. Misschien zijn dat mensen die weer verlangen naar God de Barmhartige…