Zeven manieren om dood te gaan

Ik had me voorgenomen om deze week eens een blog te schrijven over de 7 manieren om dood te gaan. Dat kwam omdat deze week ineens de woorden ‘seven ways to die’ in mijn hoofd spookten en dat zo lekker klinkt. Een andere reden was er niet, maar ik moest er natuurlijk ook nog een verhaal bij maken.

De eerste keer dat ik over de manier waarop je dood kunt gaan nadacht was ergens in Azië, waar ik werkte en op een vrije dag rustig een boek las onder een hoge kokosboom. Plotseling hoorde ik een harde knal. Er was een kokosnoot op nog geen twee meter naast me op de grond gevallen. Ik had wel dood kunnen zijn. Wat een rare manier om te sterven.

Ik werkte in een project om te voorkomen dat ondervoede, arme kinderen in Bangladesh niet nodeloos door simpele diarree overleden. Hoe erg dat ook is het is te begrijpen dat het gebeurt. Het is een combinatie van armoede, bacteriën en virussen, geen behoorlijke pomp of goede waterleiding en als het water hoog komt dan kun je je schoon en vies water niet meer scheiden. Er is overigens een eenvoudige manier om te zorgen dat het niet zo ver komt: diarreedrank. Water – het mag vies zijn – met daarin suiker en wat zout om de uitdroging – de echte doodsoorzaak – te bestrijden. Door mijn favoriete weekblad The Lancet werd het de grootste medische ontdekking van de twintigste eeuw genoemd, omdat je daarmee wereldwijd de levens 2 miljoen kinderen zou kunnen redden. De Indiase artsen die dat bedachten hebben nooit een Nobelprijs ontvangen.

De een gaat zus, de ander zo. Het kan maar zo gebeurd zijn. Ik zocht op hoe vaak mensen door een vallende kokosnoot overlijden. Dat was veel werk, want Google bestond nog niet, maar geduld hadden we nog wel. Het zou jaarlijks om 70 abrupt beëindigde levens gaan. Dat was toen. Nu zijn het er elk jaar 150.

Ik begon zulke dingen te noteren in mijn dagboek. Gekke manieren om te overlijden. “Vertegenwoordiger Pepsi Cola schiet vertegenwoordiger Coca Cola dood”, las ik in The Bangkok Post. Die paste op een of andere manier niet in mijn verzameling, maar trok wel mijn aandacht. Tijdens een werkverblijf in India zag ik in de Hindu Times staan dat er paniek was uitgebroken in een druk bezochte minaret en dat er 60 mensen vertrapt waren – vooral vrouwen en kinderen – door vluchtende mensen. Een cijfer dat inzicht geeft in wat dat op wereldniveau betekent kan ik niet vinden, maar angst en paniek doden bizar veel mensen.

Ik las wel dat er jaarlijks 12 mensen verslonden worden door haaien. Dat valt erg mee, maar met slangenbeten zit het anders: jaarlijks 150.000 slachtoffers. Vooral arme mensen weer, want die lopen op blote voeten over de modderige paden. Die Freek de dierenvriend mag wel uitkijken met het tonen van deze giftige reptielen aan Nederlandse minderjarigen. Maar Freek is nog niet zo erg als de lobbyisten van de tabaksindustrie en de politici die naar ze luisteren, want er zijn jaarlijks wereldwijd 6 miljoen doden door het roken van tabak. Er zijn verdorie altijd weer kinderen die eraan beginnen en hoe stom moet je als minister van Gezondheid zijn om dat niet te kunnen beëindigen.

Voor iedereen is er een tijd en een manier. Er zijn jaarlijks 60 mensen, waarvan 5 in Nederland, die sterven doordat het misgaat bij de wurgseks. “Je moet me vertrouwen,” zei de dominerende partner nog. En in Nederland overlijden 110 ouderen door uit te glijden in de badkamer.

Met kanker als doodsoorzaak ben je niet erg uniek. Bijna iedereen in mijn omgeving gaat uiteindelijk heen aan de kanker. Of aan de eenzaamheid. Elk jaar worden er 36 doden gevonden die al 2 maanden daarvoor overleden. “Het was de laatste tijd zo stil bij de buurvrouw”.

Aleppo? Fallujah? Bagdad? Parijs en Nice? Volkomen zinloze doden. Dat zijn de allerergste. Doodgaan omdat mensen de vaardigheden op het gebied van conflictbeheersing zijn vergeten.

In mijn avondblad las ik een recensie van een boek over de slag aan de Somme gedurende de Eerste Wereldoorlog. Honderd jaar geleden en geen cent wijzer geworden. Ik had het helemaal niet moeten lezen, want ik sliep er slecht door. “In sommige loopgraven liggen de lijken in stapels van vijf, zes hoog opgetast zodat er geen ruimte is voor de levenden. Later worden ze gebruikt om de borstweringen van de loopgraven te versterken. Hun rottende, grijnzende gezichten staren de nog levenden aan.”

Dat was echter nog niet eens het ergste. Uit de brieven en getuigenissen van de soldaten uit die oorlog komt een nog grimmiger beeld naar voren. De volgende zin laat me niet meer met rust sinds ik hem heb gelezen: “Hoofden spatten uiteen na geraakt te zijn door Duitse scherpschutters. Hersenen liggen op de trappetjes in de loopgraven.” Die hersenen waarin de herinneringen zitten aan de eerste kus, de geboorte van een kind, het verdriet omdat opoe aan tbc overleed, de dromen over wat je gaat doen als de oorlog voorbij is, de ideeën over hoe de wereld in elkaar zit en wat je wilt bijdragen om hem nog mooier te maken. Daar worden de modderige laarzen van de onverschillige politici opgezet.

Ik kan leven met de gedachte een oude Alzheimerpatiënt te worden wiens hersenzenuwen steeds meer uitdoven, maar die nog meelacht om de grappen die anderen over je maken omdat je voor de zoveelste keer vergeten bent dat het vandaag zondag is; je houdt nu eenmaal van ze en kan dat nog altijd voelen. Ik denk dat ik het wegglippen uit het leven omdat je nu eenmaal kanker hebt, dat je steeds minder kan, alles steeds pijnlijker wordt en de dagen met tranen die met de glimlach hebben ingehaald, aan zal kunnen. Maar de echt volslagen mesjogge zinloze dood moet voor elke samenleving onaanvaardbaar zijn. Kunnen we al die mannen met geweren niet gewoon geld geven om een klein winkeltje op te zetten in het dorp waar ze geboren zijn? Een soort ‘ontwikkelingshulp’ zal ik maar zeggen. Daar geloofden we vroeger nog in. Tegenwoordig gaat de minister van Internationale Handel over hoe je legers ondersteunt door de mensen die de soldaten bevrijd hebben, onderwijs te geven zodat ze anders gaan denken.

Zeven manieren om dood te gaan. Als we een paar van die manieren nu eens konden schrappen. De zinloze.