Zijn we aardig voor elkaar omdat we iets nodig hebben?

Ik ben uitgerust van vakantie teruggekomen. Goh, wat zijn die Italianen aardig. Waar ik ook logeerde of ging eten, ze glimlachten allemaal even vriendelijk en maakten grapjes. Komt dat door de Italiaanse aanleg? Of is het onderdeel van een economie gebaseerd op toerisme: glimlach tot na je je fooi hebt ontvangen. Is vriendelijkheid een kwestie van aanleg of is het aangeleerd omdat het voordeel oplevert?

Goede reden dat eens uit te zoeken. Zijn we aardig voor elkaar omdat we iets nodig hebben? Of helpen we elkaar vanuit een interne behoefte? Alles in de evolutie is gericht op het overleven van ons genetisch materiaal en er gebeurt nooit zo maar iets. Richard Dawkins omschreef het uitgangspunt in de evolutietheorie is dat van het zelfzuchtige gen. Zoek bij elke ontwikkeling naar het ons belang. Veel energie hebben evolutiedeskundigen inmiddels geïnvesteerd in het verklaren van altruïsme. Dat lijkt niet zo in het belang van het individu te passen.

Ik werd bij mijn zoektocht op mijn wenken bediend door een artikel dat net is verschenen, een overzicht van alle onderzoeken die bij primaten (mensen en andere aapachtigen) werden gedaan. Delen primaten voedsel omdat ze elkaar leuk vinden of levert het hen ook iets op?

Erg leerzaam weer: we willen er wel degelijk iets voor terug. Bij de lagere primaten gaat het onder andere om het vormen van coalities en seks. Jij krijgt van mij een lekker hapje als ik even mijn gang kan gaan schat. Bij mensen gaat het om het ruilen van voedsel. Ik heb nu net een antilope gedood en dus kan je van mij wel iets krijgen, maar de volgende keer als ik niets heb en jij hebt iets te eten dan reken ik op jou.

De onderzoekers concluderen dat bij primaten het delen van voedsel zorgt voor het creëren van sociale relaties. De mens is daarbij nog een stapje verder ontwikkeld. Door het delen en vertrouwen in de groep zijn mensen in staat geweest om allerlei soorten risico’s te hanteren, niet alleen voor wat betreft het voedsel van vandaag, maar ook voor wat betreft de risico’s op langere termijn. Delen is daarom de kern van de menselijke evolutie en dat gaat van de afhankelijkheid van kinderen, geïntegreerde zorgsystemen tot de verdeling van werk en samenwerking.

Dat is mooi gezegd door die onderzoekers, maar hebben ze wel rekening gehouden met de politici die daarbij een beetje leiding moeten geven? Wat betekent hun conclusie voor landen waar kinderen van asielzoekers die alleen maar Nederlands spreken onverbiddelijk het land worden uitgezet en waar de zorg langzaam maar zeker afgebroken wordt? Gaan we stappen terug in het evolutionaire proces maken? Ik weet het allemaal niet: geef mij nog maar even vakantie.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Het vorige Gezonde Weetje van de Dag: Twijfelen maakt ongelukkig in de liefde

Het nieuwe boek van Ivan Wolffers is: Het gezonde lifestyleboek