Lévi Weemoedt is méér dan een boze witte man

Natuurlijk heeft Lévi Weemoedt ongelijk als hij beweert dat je in Nederland niks meer mag zeggen. Hij krijgt nota bene pagina’s in het AD-magazine. Een groter gedrukt podium bestaat er niet. Ook is hij op sleeptouw genomen door de schrijver, columnist en beroepspersoonlijkheid Özkan Akyol, die bij alle media uitgebreid ingangen heeft. Dankzij hem zijn de gedichten van Weemoedt aan de vergetelheid ontrukt: in een paar maanden zijn van de laatste keuze uit zijn werk 90.000 exemplaren verkocht. Je mag in Nederland alles zeggen. Geen mens legt je een strobreed in de weg. Je kunt er zelfs rijk mee worden.

Toch heeft de oude dichter met de ademtocht van zijn genie het zand weggeblazen dat een oude waarheid al lange tijd bedekte: dit is een land van droogstoppels en vingerwijzers. Een eeuw geleden kwam de liedjesschrijver Dirk Witte al tegen deze mentaliteit in opstand met zijn lied Mensch durf te leven. Wie dat probeert krijgt moeilijkheden in Nederland want dan stoot je tegen allerlei conventies en heilige huisjes aan: dan probeert men je in het gareel te duwen. Dan zoekt men, zoals Witte het formuleert een kroeg voor je uit en een kerk.

Veertig jaar geleden schreef Ies van Wijk – dat is de echte naam van Levi Weemoedt – dat zijn collega´s in de Vlaardingse lerarenkamer geen enkel boek lazen behalve Elseviers Belastinggids. En naar ik meen ook nog reisgidsen van de ANWB maar dat kan ik er zelf bij verzonnen hebben. In zulke gezelschappen vinden ze je al gauw een rare als je op intellectueel gebied andere prioriteiten stelt. En het valt niet mee om standvastig te blijven zoals we kunnen lezen in Dichtertje, de Uitvreter of de Titaantjes van Nescio : “Sedert dertig jaar hield de God van Nederland niet van dichters. Je wist niet meer, wat je er aan had. Fatsoenlijk of onfatsoenlijk, je kon er niet uit wijs. En nu dit.”

Jan Gresshof schetste het soort volk dat je dan de voet dwars zet in zijn gedicht Liefdesverklaring. De laatste strofe daarvan luidt:

Ik houd zo van die zindelijke heren, Levende monumenten op het plein In deze veel te heldre winterschijn: De dominee, de dokter, de notaris, Die denken dat uw dichter niet goed gaar is. Maar ’t kan verkeren!

Het verkeerde niet. Gresshof plaatste zijn gedicht in de Nieuwe Arnhemsche Courant waarvan hij hoofdredacteur was en werd op staande voet ontslagen.

Van deze sfeer, van deze mentaliteit, van deze geestelijke omgeving heeft Lévi Weemoedt zijn leven lang veel last gehad. Hij is niet de enige. En hij constateert tot zijn diepe desillusie dat de kleinburgerlijke fatsoensmentaliteit ook doorgedrongen is tot de radicale linkerzijde waarvan je juist bevrijding zou verwachten. Er zit om zo te zeggen teveel van Juffrouw Laps in Femke Halsema en zeker in Sylvana Simons. Als juffrouw Laps bij U in het studiehuis nooit aan de orde is gekomen, kan ik dat ook niet helpen. Dan is er nu gelegenheid om deze lacune in uw algemene ontwikkeling aan te vullen , voor u verder leest.

Er zit een diep kleinburgerlijke onderstroom in de emancipatiebewegingen op het gebied van afkomst, geslacht en seksuele voorkeur. Ze willen woorden verbieden. Ze ontwaren overal micro-agressies. Ze leggen de meetlat van hun eigen fatsoen langs de tradities en de levenswijzen van anderen, die zich vervolgens moeten aanpassen. Ze trekken het ene heilige huisje na het andere op.

En er loopt op de universiteiten inderdaad een aantal scherpslijpers rond, die qua mentaliteit veel gemeen hebben met fundamentalistische dominees en imams. Het zijn vreugdeloze lui die alles in het keurslijf willen persen van het fatsoen, voorvloeiende uit hun ideologie. Wie daar buiten valt krijgt te horen dat hij of zij handelt en spreekt vanuit een of ander privilege. En daar blijft het dan bij. Ondanks het feit dat ze gewoonlijk terechte grieven koesteren, blazen ze toch het benepen domineesland van weleer nieuw leven in. Ze proberen het leven vol taboes en verboden te zetten met hun safe spaces en hun culturele toeëigening.

Daar heeft Levi Weemoedt in een zeer lang interview terloops op gewezen. Twitterati bewezen onmiddellijk zijn gelijk. Ze pinden hem vast op die paar opmerkingen. Hij wordt niet met argumenten bestreden zoals ik hierboven gedaan heb, hij wordt gediskwalificeerd. Lévi Weemoedt is een boze oude witte man. Hij hoort thuis in het hokje van Johan Derksen en Wierd Duk. Wie niet in een hokje past, wordt er tóch in gewrongen. Zo doen ze dat, de geestelijke opvolgers van de dominees, de dokters en de notarissen uit het gedicht van Gresshof. Dezelfde spruitjesgeur. Dezelfde afkeer van creativiteit en het ongewone. Het is onzin om te beweren dat deze zwarte zwaddernelen de dienst uitmaken en anderen tot zwijgen brengen. Zij zijn wél zichtbaar en luidkeels aanwezig.

Aan de andere kant van het politieke spectrum – bij de reaguurders van GeenStijl, de fans van TPO en de Dagelijkse Standaard, de rechtse mopperkonten op twitter – is het van hetzelfde laken één pak. Geen verschil. Daar word je net zo goed in een hokje gewrongen en gediskwalificeerd voor van alles en nog wat uitgemaakt maar met name voor cultureel marxist. Van argumentatie is net zo min sprake. Ook in deze kring zou men het leven opnieuw vol taboes willen zetten, bijvoorbeeld op de nare kantjes van de vaderlandse geschiedenis of op het cultiveren van twee of misschien zelfs meer nationale identiteiten in dezelfde ziel. Ook zij blazen op die manier het overwonnen gewaande domineesland nieuw leven in. De bewonderaars van Cliteur zijn net zo vreugdeloos en dogmatisch als wie zich woke acht.

Dát heeft Levi Weemoedt aangevoeld. Dat legt hij bloot.

Aan de andere kant: dankzij het hernieuwd succes van zijn oude werk heeft hij een podium gekregen waar zijn tegenstrevers alleen maar van kunnen dromen. En het is echt geen schavot. Het is de eretribune in het stadion van de publieke opinie. Wees blij man.