Treed hard op tegen politieke hooligans voor het te laat is

Journalisten worden tijdens de uitoefening van hun vak steeds vaker bedreigd. Woensdagavond waren Marcel Gelauff, hoofdredacteur van het Journaal en zijn collega van Omroep Gelderland Sandrina Hadderingh bij Op1 te gast om deze intimidatie aan te klagen. Ter illustratie hadden zij beeldmateriaal bij zich. Wie zich met een microfoon in een demonstratie begeeft, kan tegenwoordig scheldpartijen en duwen verwachten van personen die iets aan te merken hebben op de berichtgeving van de media. Nieuw is dit verschijnsel niet. Vroeger werden tijdens een staking verslaggevers ook wel eens weggejaagd door gestaalde kaders met spieren als kabeltouwen. Zij waren niet gediend van de burgerlijke pers die toch op de hand van de patroons, de werkgevers en de uitbuiters was. Zo schaadden zij dan hun eigen zaak want met het gebruik van hun vuisten vuisten gaven zij voedsel aan de lezing van de werkgevers dat de arbeiders met intimidatie uit de fabriek werden weggehouden.

Dat was de uitzondering. Nu is dergelijke intimidatie schering en inslag geworden. Allerlei gewelddadig tuig heeft van Trump het woord fake news geleerd. Het probeert verslaggevers zoveel mogelijk weg te jagen. Sandrina Hadderingh heeft daar een duidelijke consequentie uit getrokken: zij stuurde geen camerateam naar de boerendemonstratie van woensdagmiddag: te gevaarlijk. Omroep Gelderland ging in plaats daarvan naar  een of ander gehucht om zo toch boeren aan het woord te kunnen laten. Daaruit blijkt de hoge opvatting die Hadderingh van haar vak heeft. Ondanks intimidaties en bedreiging weet zij toch een evenwichtig beeld te schetsen van het boerenprotest. Hoe gemakkelijk was het geweest om alleen de minister te bevragen met de mededeling dat intimiderende acties het helaas te risicovol maakten de boerendemonstratie in beeld te brengen. Hoe link het kon worden ervoer de verslaggever van het Journaal, die pas kans kreeg een interview met de voorzitter van de jonge boeren te houden nadat ze zich allebei op een veilig plekje hadden teruggetrokken. Gelauff legde de vinger op de zere plek. Hij stelde vast dat politici, in het bijzonder Geert Wilders en Thierry Baudet, met valse argumenten en leugenachtige aantijgingen proberen de publieke omroep verdacht te maken. Zij dragen zo bij aan een agressieve stemming tegenover de media. Die wordt tegelijk  gevoed op het internet, waar duizenden surfers, uiteraard alleen gehuld in de boerka van de anonimiteit, in de grofste termen afgeven op journalisten en media omdat hun eigen vooroordelen – van welke snit dan ook – niet als de opperste en enige  waarheid worden verkondigd. Het is zo ver gekomen dat Gelauff beveiligers meestuurt met zijn mensen.

De intimidatie van journalisten is geen geïsoleerd verschijnsel. Ze geeft uiting aan een zorgwekkende trend: steeds vaker proberen politieke hooligans de macht op straat over te nemen. Zij jagen iedereen weg die zij als bedreigers van hun eigen waarheid zien.  In een democratie handhaaft de politie dan de orde. Zij doet dat door ervoor te zorgen dat iedereen binnen de perken van de wet in het openbaar zichzelf kan zijn. Het doet er niet toe wat je denkt of zegt, je hebt altijd vrij toegang tot het openbare terrein. Wie andersdenkenden bedreigt, tast het machtsmonopolie van de staat aan. Daar moet de overheid meteen met kracht tegen optreden. Politieke hooligans dienen in een democratische rechtsstaat geen kans te krijgen. Anders is het eind zoek.

In het Duitsland van de jaren twintig en dertig heeft de overheid dat laten sloffen. Het resultaat was dat de nazi’s besloten de straat te veroveren. Ze stuurden hun ordedienst, de Sturm Abteilung naar buiten om andersdenkenden te lijf te gaan. Die gaven zich niet meteen gewonnen. De communisten beschikten over de Rote Frontkämpferbund, een organisatie van oud-soldaten uit de Eerste Wereldoorlog die het vak niet hadden verleerd. De sociaaldemocraten mochten rekenen op de veteranen van  de Reichtsbanner Schwarz Rot Gold om hun have, goed en leden te beschermen. Om het palet compleet te maken: in de praktijk kregen de nazi’s op straat veel steun van de Stahlhelm, waarin rechtse oud-strijders zich verenigd hadden. Samen met de SA behaalden zij uiteindelijk de overwinning op de openbare weg. Dat is een van de redenen waarom Hitler na zijn benoeming tot rijkskanselier zo gemakkelijk het hele openbare leven naar zijn hand kon zetten. De strijd tussen de verschillende veteranenorganisaties heeft talloze dodelijke slachtoffers geëist en het openbare leven in Duitsland jarenlang verziekt. Dat gebeurt als je politieke hooligans de lengte geeft.

Daarom moet de Nederlandse overheid paal en perk stellen aan politiek hooliganisme van welke aard dan ook nu het nog een kasplantje is. Als geweld loont en de Staat zijn machtsmonopolie niet weet te handhaven, dan zullen potige burgers het gezagsvacuüm opvullen door hun ideologische tegenstanders aan te vallen: met dreiging, intimidatie en geweld. Wij gaan een tijd van grote onzekerheid en verarming tegemoet. Veel mensen raken hun economisch fundament kwijt. In zo’n klimaat gedijen politieke hooligans. Haal ze van straat voor ze jou van straat halen.